فرابورس چیست؟ مزایای معامله در فرابورس

بازار سرمایه، بورس و پروژه‌های مالی پر از واژه‌های مختلف است که افراد مبتدی در ابتدا با بیشتر این واژه‌ها ناآشنا هستند. بورس، فرابورس، بازار پایه فرابورس جزء این موارد هستند که ممکن است در ابتدا با یکدیگر اشتباه گرفته شوند. به همین علت، در این مقاله قصد داریم به بررسی بازار فرابورس بپردازیم تا از تفاوت آن با بازارهای دیگر مطلع شوید.

بازار فرابورس چیست؟

برخلاف تصور بسیاری از افراد، فرابورس بازاری جدا از بورس است و در سال 1387 تحت نظارت سازمان بورس اوراق بهادار فعالیت خود را آغاز کرد.

تامین سرمایه همیشه یکی از دغدغه‌های شرکت‌ها است. عرضه سهام در بورس نیز از بهترین راه‌های جذب سرمایه است که بیشتر شرکت‌ها خواهان آن هستند. اما در بازار بورس، قوانین مشخصی وجود دارد که همه شرکت‌ها قادر به ورود به آن نیستند. فرابورس هم یک بازار برای داد و ستد اوراق بهادار یا سهام است که شرایط خاص خود را برای پذیرش شرکت‌ها و داد و ستد دارد.
با این تفاسیر، مهمترین وظیفه فرابورس، سازماندهی بخشی از شرکت‌هایی است که تمایل دارند در بازار سرمایه حضور داشته باشند، اما شرایط عمومی برای ورود به بورس اوراق بهادار را ندارند. نام بازار فرابورس از عبارات Over the Counter Market گرفته شده است و مخفف آن OTC  می‌باشد. بازار فرابورس به متقاضیان این اجازه را می‌دهد که شرایط پذیرش آسان‌تری را تجربه کنند و در عین حال، با ورود به بازار  سرمایه از مزایای شرکت‌های پذیرفته شده در بازار اوراق بهادار استفاده کنند.

مطلب پیشنهادی: شرایط افزایش سرمایه شرکت سهامی خاص

مزایای سرمایه گذاری در بازار فرابورس

این بازار، از سال 1384 به بعد، جایگزین بازار خارج از بورس سابق شد و از آن زمان تاکنون، به یکی از مهم‌ترین بازارهای سرمایه در ایران تبدیل شده است. سرمایه گذاری در بازار فرابورس، مزایای متعددی دارد که می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.

تنوع سبد سرمایه گذاری

بازار فرابورس، طیف گسترده‌ای از اوراق بهادار را در اختیار سرمایه گذاران قرار می‌دهد که این موضوع امکان تنوع بخشی به سبد سرمایه گذاری را فراهم می‌کند. این اوراق شامل سهام شرکت‌های بزرگ، متوسط و کوچک، اوراق مشارکت، اوراق مبتنی بر کالا و اوراق مشتقه می‌شود.

امکان سرمایه گذاری با سرمایه کم

شرایط پذیرش شرکت‌ها در بازار فرابورس، نسبت به بازار بورس راحت‌تر است. به همین علت، سرمایه گذاری برای شرکت‌های کوچک و متوسط نیز در این بازار مناسب است. این امر، امکان سرمایه گذاری با سرمایه کم را برای سرمایه گذاران فراهم می‌کند.

دسترسی آسان به اطلاعات

سازمان بورس و اوراق بهادار، نظارت کاملی بر بازار فرابورس دارد. به همین دلیل، اطلاعات مربوط به شرکت‌های پذیرفته شده در این بازار، به راحتی در دسترس سرمایه گذاران قرار دارد. این امر، کمک می‌کند تا سرمایه گذاران تصمیمات آگاهانه‌تری در مورد سرمایه گذاری خود بگیرند.

نرخ سود بالاتر

نرخ سود اوراق مشارکت و اوراق صکوک در بازار فرابورس، معمولاً بالاتر از نرخ سود اوراق مشابه در بازار بورس است.

فرصت‌های سرمایه گذاری جدید

بازار فرابورس، همواره در حال گسترش است و فرصت‌های سرمایه گذاری جدیدی را برای سرمایه گذاران فراهم می‌کند.

امکان خروج از فرابورس یا تغییر بازار

در صورتی که سرمایه گذاران بخواهند از بازار فرابورس خارج شوند، فرایندی برای این موضوع لحاظ شده که شرایط خروج از آن آسان باشد. علاوه بر این، تغییر از سهامی عام به سهامی خاص برای شرکت‌ها در بازار فرابورس امکان پذیر است. تغییر بازار و منتقل شدن از یک بازار به بازار دیگر از مزایای بازار فرابورس است. در صورتی که این امکان برای بازار بورس اوراق بهادار سخت است و یا با شرایط خاصی این تغییرات امکان پذیر است.

مطلب پیشنهادی: بازار هدف چیست؟

انواع بازار فرابورس

فرابورس دارای بازارهای مختل مانند بازار اول، بازار دوم، بازار سوم (عرضه)، بازار ابزارهای نوین مالی (بازار پایه) است. پذیرش شرکت‌های سهامی عام در بازار اول و دوم و پذیرش سایر اوراق بهادار در بازار ابزارهای نوین مالی انجام می‌شود. بازار سوم برای عرضه یکجا و پذیره نویسی اوراق بهادار و بازار پایه برای درج و نقل و انتقال سهام شرکت‌هایی می‌باشد که بر اساس الزام بند ب ماده 99 قانون برنامه پنجم توسعه، مشمول ثبت در سازمان بورس و اوراق بهادار است و امکان پذیرش در یکی از بازارهای بورس یا فرابورس را ندارند.

در بازار پایه تابلوها به سه رنگ زرد، نارنجی و قرمز دسته‌بندی می‌شوند و دامنه نوسان سهام شرکت‌های مورد معامله در این تابلوها به ترتیب  3%±، 2%± و 1%± می‌باشد. ذکر این نکته نیز الزامی است که بر اساس قوانین جدید اگر صف خرید و یا فروش در سه روز متوالی در یک سمت باشد و در انتهای هر جلسه معاملاتی حداقل 0.00002 تعداد سهام شرکت معامله گردد، در روز کاری بعد دامنه نوسان تابوهای رنگی نیز افزایش پیدا می‌کند.

مطلب پیشنهادی: ارزش بازار چیست؟

شرایط خرید و فروش سهام در فرابورس چیست؟

خرید و فروش سهام در فرابورس تفاوتی با معامله در بورس اوراق بهادار ندارد و با همان کد بورسی که برای انجام معاملات در بورس دارید، می‌توانید به انجام معاملات از طریق سامانه‌های مختلف کارگزاری بپردازید.

سخن نهایی

فرابورس، بازاری برای معامله اوراق بهادار است که تحت نظارت سازمان بورس و اوراق بهادار فعالیت می‌کند. فرابورس در مقابل بورس اوراق بهادار قرار دارد که شرایط پذیرش شرکت‌ها در آن سخت‌تر و الزامات نظارتی آن بیشتر است. فرابورس ایران در سال‌های اخیر رشد قابل توجهی داشته است. ارزش معاملات روزانه فرابورس در سال ۱۳۹۹ به بیش از ۱۵۰ هزار میلیارد تومان رسید که نسبت به سال ۱۳۹۸ بیش از ۵۰ درصد افزایش داشته است. در این مقاله به نحوه معامله در فرابورس، مزایای معامله در آن و موارد مهم دیگر پرداختیم.