ال سی و یا اعتبار اسنادی چیست؟

ال سی و یا اعتبار اسنادی، مخفف عبارت انگلیسی  Letter of Credit است. اعتبار اسنادی روشی مطمئن برای پرداخت پول در تجارت بین المللی است که به موجب آن، بانک متعهد می‌شود که مبلغ معینی را در زمان و شرایط مشخص به فروشنده پرداخت کند. پرداخت از سمت بانک در صورتی انجام می‌شود که فروشنده اسناد و مدارک مورد نظر را طبق شرایط اعتبار ارائه کند. اعتبار اسنادی، همانطور که از نامش پیداست یک سند مالی محسوب می‌شود و توسط یک نهاد مالی صادر می‌شود. این سند بیشتر در امور بازرگانی کاربرد دارد و یک نوع تعهد پرداخت برای خریدار است. در مقابل، بانک نیز برای این سند اعتباری به نوعی ضامن خریدار محسوب می‌شود. با استفاده از ال سی و یا اعتبار اسنادی، فروشنده می‌تواند اطمینان حاصل کند که با ضمانت بانک، مبلغ مورد نظر به قطع یقین پرداخت می‌شود.
آقای والد مارهویدت، وکیل دانمارکی در سال 1929 در شروع کتاب خود اعتبار اسنادی را اینگونه تعریف می‌کند؛ اعتبار نامه روش خاصی از پرداخت است که در تجارت‌های کلان مورد استفاده قرار می گیرد. در واقع اعتبار اسنادی تعهدی از سمت بانک گشاینده اعتبار برای پرداخت یا قبول پرداخت وجه اعتبار (در آینده) در مقابل ذینفع اعتبار است، مشروط به آنکه فرد شرایط مقررات مندرج در اعتبار اسنادی را رعایت و اسناد مقرر شده را در موعد مقرر ارائه داده باشد.
طبق قوانین موجود، در صورتی که خریدار قادر به پرداخت مبلغ خرید نباشد، بانک موظف است باقیمانده یا تمام مبلغ خرید را پرداخت کند.  به‌دلیل ماهیت معاملات بین المللی که شامل عواملی همچون تفاوت قوانین کشورها، مسافت و…، ال سی به یک مورد بسیار مهم در تجارت بین المللی تبدیل شده است.
در ایران نیز به دلیل اعمال محدودیت‌هایی توسط بانک مرکزی تعدادی از اعتبار اسنادی غیر قابل استفاده هستند و یا حتی مواردی نیاز به مجوز این بانک دارند.

شرایط دریافت اعتبار اسنادی

مرحله اول؛ اولین قدم برای دریافت اعتبار اسنادی، عقد قرارداد بین خریدار و فروشنده است. در این قرارداد، باید جزئیات معامله مانند نوع کالا، قیمت، تاریخ تحویل، و شرایط پرداخت مشخص شود.
مرحله دوم؛ پس از عقد قرارداد، خریدار باید به بانک خود مراجعه و درخواست تخصیص اعتبار اسنادی را ارائه دهد. در این درخواست، خریدار باید جزئیات قرارداد و شرایط اعتبار اسنادی را به بانک خود اعلام کند.
مرحله سوم؛ پس از دریافت درخواست، بانک خریدار آن را به دقت بررسی می‌کند. بانک باید از اعتبار خریدار و همچنین از اینکه شرایط اعتبار اسنادی با قوانین و مقررات بین‌المللی مطابقت داشته باشد، اطمینان حاصل کند.
مرحله چهارم؛ در صورت تأیید درخواست، بانک خریدار اعتبار اسنادی را به نفع فروشنده ارائه می‌دهد. در واقع، بانک متعهد می‌شود که در صورت ارائه اسناد و مدارک مورد نیاز توسط فروشنده، مبلغ اعتبار را به وی پرداخت کند.
مرحله پنجم؛ پس از تخصیص اعتبار اسنادی، بانک خریدار آن را به بانک فروشنده اطلاع می‌دهد. بانک فروشنده سپس اعتبار اسنادی را به فروشنده ابلاغ می‌کند.
مرحله ششم؛ پس از دریافت ابلاغ اعتبار اسنادی، فروشنده باید اسناد و مدارک مورد نیاز را در اختیار بانک خود قرار دهد. این اسناد و مدارک معمولاً شامل بارنامه، گواهی مبدأ، فاکتور، و بیمه نامه می‌شود.
مرحله هفتم؛ بانک فروشنده اسناد و مدارک ارائه شده توسط فروشنده را به دقت بررسی می‌کند. در صورت تأیید صحت اسناد اداری، بانک مبلغ اعتبار را به فروشنده پرداخت می‌کند.
مرحله هشتم؛ پس از پرداخت وجه به فروشنده، بانک فروشنده اسناد و مدارک را به بانک خریدار ارسال می‌کند و بانک خریدار پس از بررسی مدارک آن‌ها را به فرد تحویل می‌دهد. پس از دریافت اسناد، خریدار می‌تواند کالا را از گمرک ترخیص و تحویل بگیرد.

مطلب پیشنهادی: انبارداری چیست؟

مدارک مورد نیاز برای دریافت اعتبار اسنادی قبل از اخذ مصوبه اعتباری

• داشتن اهلیت قانونی
• دارابودن کارت بازرگانی معتبر و سوابق کافی جهت واردات کالا
• دارا بودن جواز کسب دربخش بازرگانی برای واحدهای تولیدی
• متقاضی تخصیص اعتبار اسنادی باید کلیه ضوابط و شرایط بانک را در این خصوص داشته باشد.
• عدم سوابق منفی مانند چک برگشتی و دیون معوق اعم از ارزی و ریالی در سیستم بانکی
• توانایی واریز مابقی وجه اسناد رسیده در سررسیدهای مقرر
• تکمیل پرسشنامه ویژه واحدهای بازرگانی
• مدارک ثبتی شرکت و آگهی تغییرات طی دوسال گذشته
• پروانه کسب
• صورت‌های مالی دو سال قبل (ترازنامه و سود وزیان) با مهر و امضای شرکت
• تراز آزمایشی منتهی به پایان ماه قبل با مهر و امضای شرکت
• کپی اسناد مالکیت، دفتر مرکزی، نمایشگاه، انبار
• کپی شناسنامه، کپی کارت ملی و مدرک تحصیلی مدیران و سهامداران عمده

مطلب پیشنهادی: چگونه شرکت ثبت کنیم؟

مدارک مورد نیاز برای دریافت اعتبار اسنادی بعد از اخذ مصوبه اعتباری

• اصل پروفرما
• مصوبه اعتباری یا کارت سالانه
• فرم ثبت سفارش وزارت بازرگانی
• تعهدنامه پذیرش نوسانات نرخ ارز و تبدیل ارز
• تکمیل فرم تقاضای دریافت اعتبار اسنادی توسط متقاضی اعتبار
• تعهد نامه واقعی بودن معامله (در خصوص اعتبارات اسنادی مدت دار)
• اصل بیمه نامه به نفع بانک تجارت+ اصل رسید پرداخت حق بیمه
• اصل کارت بازرگانی برای اشخاص حقیقی و حقوقی (خصوصی) -تعهدنامه ورود و ترخیص کالا

مطلب پیشنهادی: کد اقتصادی چیست؟

انواع اعتبار اسنادی

اعتبار اسنادی دارای انواع مختلفی است که بر اساس معیارهای مختلف دسته بندی می شوند. در این قسمت به بررسی برخی از رایج‌ترین آن‌ها می‌پردازیم.

اعتباراسنادی وارداتی یا صادراتی

به اعتباری که به خریدار برای واردات به کشور خود اختصاص داده می‌شود، اعتبار وارداتی گفته می‌شود. در مقابل، اعتباری که از سمت فروشنده‌ی کالا که در کشور دیگر قرار دارد اعتبار صادراتی گفته می‌شود.

اعتباراسنادی قابل برگشت  Revocable L/C

در اعتبار اسنادی قابل برگشت، خریدار و یا بانک تخصیص دهنده اعتبار می‌توانند بدون اطلاع ذینفع، تغییر یا اصلاحات مد نظر در شرایط اعتبار را بدون اجازه فروشنده لحاظ کنند. به همین علت، این نوع اعتبار میان فروشندگان محبوبیت خاصی ندارد.

اعتباراسنادی غیر قابل برگشت Irrevocable L/C

در اعتبار اسنادی غیر قابل برگشت، هر تغییری در شرایط اعتبار از سمت خریدار یا بانک، به موافقت و رضایت فروشنده بستگی دارد. به همین علت، این نوع اعتبار از محبوبیت بیشتری میان فروشندگان برخوردار است.

اعتباراسنادی تایید شده  Confirmed L/C

در اعتبار اسنادی تایید شده، خریدار باید اعتبار صادر شده از سمت بانک خود را به تایید هر بانک معتبر دیگر که مورد نظر فروشنده است، برساند.

اعتباراسنادی تایید نشده  Unconfirmed L/C

اعتبار اسنادی تعیین نشده بدون نیاز به تایید بانک دیگری اختصاص  می‌یابد. اگر در شرایط اعتبار، عبارت Confirmed درج نشود آن اعتبار تایید نشده شناخته می‌شود.

اعتباراسنادی قابل انتقال  Tranferable L/C

در اعتبار اسنادی قابل انتقال، ذینفع اصلی می‌تواند تمام و یا قسمتی از اعتبار اختصاص یافته را به اشخاص دیگر انتقال دهد. این نوع اعتبار در واقع یک امتیاز برای فروشنده محسوب می‌شود.

اعتبار اسنادی غیر قابل انتقال  Untransferable L/C

در اعتبار اسنادی غیر قابل انتقال، ذینفع حق واگذاری قسمتی و یا کل آن را به شخص دیگری ندارد.

اعتبار اسنادی نسیه یا مدت‌دار (یوزانس)  Usance L/C

در اعتباری اسنادی نسیه یا مدت دار، وجه اعتبار پس از ارائه اسناد بلافاصله از سوی ذینفع پرداخت نمی‌شود. این اعتبار بعد از زمان مشخص شده اختصاص می‌یابد. در واقع، فروشنده به خریدار این زمان را می‌دهد که بهای کالا را پس از دریافت و فروش آن پرداخت کند.

اعتبار اسنادی دیداری  At Sight L/C

با اعتبار اسنادی دیداری، بانک ابلاغ کننده پس از مشاهده اسناد حمل ارائه شده از جانب فروشنده، وجه را در صورت رعایت تمامی شرایط لازم، پرداخت می‌کند.

اعتبار اسنادی ماده قرمز  Red Clause L/C

در اعتبار اسنادی قرمز، فروشنده قبل از ارسال کالا می‌تواند مبلغی را به عنوان پیش پرداخت از بانک ابلاغ کننده یا تایید کننده دریافت کند.

اعتبار اسنادی گردان  Revolving L/C

اعتبار اسنادی گردان، اعتباری است که پس از هر بار استفاده ذینفع از آن، همان مبلغ اسناد تا سطح اعتبار اولیه افزایش پیدا می‌کند. این بدین معنی است که مبلغ اعتبار موجود به طور خودکار تمدید می‌شود.

مطلب پیشنهادی: وظایف و اختیارات مدیر عامل

مزایای اعتبار اسنادی

• امکان کنترل تاریخ حمل و تحویل نهایی کالا
• تعهد بانک برای پرداخت مبلغ در معاملات به جای شخص فروشنده
• امکان کسب تسهیلات بیشتر برای فروشنده
• اطمینان بیشتر فروشنده از جهت اینکه پس از ارائه اسناد حمل، وجه اعتباری را از بانک یا تایید کننده دریافت می‌کند.

هزینه‌های اعتبار اسنادی

اعتبار اسنادی دارای هزینه‌های مختلفی است که افراد قبل از تخصیص اعتبار در جریان این هزینه‌ها قرار بگیرند.

• هزینه پیش‌پرداخت اعتبار اسنادی: این هزینه مبلغی است که باید به‌ عنوان پیش‌پرداخت به بانک تخصیص اعتبار پرداخت شود. این مبلغ معمولاً شامل ۱۰ درصد از ارزش پروفرما اینوس می‌باشد.
• مبلغ کارمزد گشایش اعتبار: این هزینه‌ برای کارمزد ایجاد اعتبار اسنادی در نظر گرفته شده است و برای محاسبه این کارمزد نرخ ارز را به شکل به‌روز در ارزش پروفرما ضرب می‌کنند.
• هزینه کارمزد فروش ارز: برای محاسبه این هزینه، ارزش پروفرما را بر اساس نرخ ارز محاسبه می‌کنند.

مطلب پیشنهادی: کلاسه پرونده مالیاتی

سخن نهایی

یکی از روش‌های مطمئن برای پرداخت در قراردادهای بین المللی، تخصیص اعتبار اسنادی است که بانک پس از تایید تحویل کالا مبلغ نهایی را به فروشنده پرداخت می کند. ال سی و یا اعتبار اسنادی دارای انواع مختلفی است که به صورت کامل در این مقاله به بررسی هر یک پرداختیم وانتخاب هر کدام با توجه به شرایط خریدار، فروشنده و بانک انجام می‌شود. اعتبار اسنادی به شرکت‌ها و تاجران این امکان را می‌دهد تا با اطمینان از پرداخت، کسب و کار خود را توسعه دهند و معاملات خود را به خوبی پیش ببرند.