تحلیل سوات SWOT چیست؟ به همراه جدول و مثال

SWOT مخفف کلمات Threats، Opportunities، Weaknesses، Strengths است. Strengths به معنی نقاط قوت، Weaknesses به معنی نقاط ضعف، Opportunities به معنی فرصت‌ها و Threats به معنی تهدیدهاست. تحلیل سوات برای موقعیت‌های مختلف کسب‌وکاری، پروژه‌ای، تحصیلی و غیره به کار برده می‌شود. تجزیه و تحلیل SWOT ابزاری برای ارتقای روند تدوین استراتژی بازاریابی است که به سازمان ها کمک می کند تا نقاط قوت و ضعف داخلی و همچنین فرصت ها و تهدیدهای خارجی خود را ارزیابی کنند. این یک ارزیابی جامع از عوامل کلیدی سازمان یا پروژه است که می تواند بر اهداف، عملکرد و رقابت تاثیر بسزایی بگذارد.

در ادامه با ما همراه باشید که با ابعاد مختلف این تجزیه و تحلیل بیشتر آشنا شوید تا بتوانید آن را در مسائل مختلف زندگی و کسب و کار خود به کار بگیرید.

مولفه‌های تحلیل سوات (SWOT)

مولفه‌های اصلی تحلیل SWOT که سازنده‌ی خود کلمه نیز هستند عبارتند از:

۱) نقاط قوت (S)

نقاط قوت عواملی داخلی هستند که برتری‌های یک سازمان یا پروژه را نسبت به رقبا شفاف می‌سازد. این موارد می‌تواند شامل قابلیت‌های منحصربه‌فرد، منابع ارزشمند، شهرت زیاد و قوی برند، نیروی کار ماهر و کیفیت برتر محصول باشد.

۲) نقاط ضعف (W)

نقاط ضعف نیز عواملی داخلی هستند که یک سازمان در مقایسه با رقبای خود در آن‌ها حس کمبود یا ناکافی بودن می‌کند. نقاط ضعف می‌تواند شامل محدودیت منابع، فناوری‌های قدیمی، مهارت‌های ناکافی، ضعف در خدمات مشتریان یا فرآیندهای ناکارآمد باشد.

۳) فرصت‌ها (O)

فرصت‌ها عواملی خارجی هستند که به طور بالقوه می‌توانند برای سازمان یا پروژه خوب و مفید باشند. این فرصت‌ها ممکن است ناشی از روندهای بازار، فناوری‌های نوظهور، تغییرات در مقررات، بخش‌های جدید برای مشتریان یا مشارکت‌هایی باشند که می‌توانند برای رشد استفاده شوند.

۴) تهدیدها (T)

تهدیدها عواملی خارجی هستند که باعث ایجاد خطرات یا چالش‌هایی برای سازمان، پروژه یا فرآیند می‌شوند. تهدیدها می‌تواند شامل مواردی مانند رقابت، رکود مالی، تغییر در نرخ تقاضا یا ترجیحات مصرف کننده، اختلالات در زمینه‌ی فناوری یا موانع قانونی و نظارتی باشد.

چگونه تحلیل SWOT انجام دهیم؟

تجزیه و تحلیل SWOT را می توان بر اساس انجام موارد عملی قبل و بعد تحلیل چهار عنصر SWOT به مراحل مختلفی تقسیم کرد؛ اما به طور کلی، تجزیه و تحلیل SWOT شامل مراحل زیر است:

مرحله‌ی اول: تعیین هدف

هدف تجزیه و تحلیل SWOT می‌تواند گسترده باشد. با این حال اگر در تحلیلمان مستقیماً به یک هدف اشاره کنیم، ارزش بیشتری ایجاد می‌شود. به عنوان مثال، هدف تحلیل SWOT می‌تواند فقط متمرکز روی اجرا یا عدم اجرای یک محصول جدید باشد. با در نظر گرفتن یک هدف مشخص، شما یک راهنما در مورد آنچه می‌خواهید در پایان فرآیند به آن برسید، در دست دارید. در همین مثال درباره‌ی اجرا یا عدم اجرای محصول، تجزیه و تحلیل SWOT باید به تعیین این که آیا محصول باید معرفی شود یا خیر، کمک شایانی می‌کند.

مرحله‌ی دوم: جمع‌آوری منابع

هر تجزیه و تحلیل SWOT دارای تفاوت‌های خاص خودش است و یک شرکت ممکن است به مجموعه داده‌های مختلفی برای پشتیبانی از آماده‌سازی جداول مختلف برای تجزیه و تحلیل SWOT نیاز داشته باشد. در این مرحله، شرکت باید با درک کامل اینکه به چه اطلاعاتی دسترسی دارد، با چه محدودیت‌های داده‌ای مواجه است و منابع داده‌های خارجی آن چقدر قابل اعتماد هستند شروع کند.

علاوه بر جمع‌آوری داده‌ها، یک شرکت باید در این مرحله تعداد پرسنل درگیر در روند تجزیه و تحلیل را تیز تخمین بزند و دریابد. برخی کارکنان شرکت ممکن است بیشتر با نیروهای خارجی مرتبط باشند، در حالی که کارکنان مختلف در بخش‌های تولید یا فروش ممکن است درک بهتری از آنچه در داخل می‌گذرد داشته باشند. داشتن مجموعه‌ی گسترده‌ای از دیدگاه‌ها سهم خوبی در تنوع و ارزش‌افزایی دارد.

مطلب پیشنهادی: تحلیل پستل (PESTEL) چیست؟

مرحله‌ی سوم: گردآوری ایده‌ها

برای هر یک از چهار جزء تحلیل SWOT، گروهی از افرادی که برای انجام تجزیه و تحلیل اختصاص داده شده‌اند باید شروع به فهرست کردن ایده‌ها در هر دسته کنند. نمونه سوالاتی که باید از هر گروه بپرسید را در ادامه بررسی می‌کنیم.

عوامل داخلی 

آنچه در داخل شرکت رخ می دهد یک منبع عالی اطلاعات برای دسته بندی نقاط قوت و ضعف تجزیه و تحلیل SWOT عمل می کند. نمونه هایی از عوامل داخلی شامل منابع مالی و انسانی، دارایی های مشهود، نامشهود (مثل نام برند) و کارایی عملیاتی است.

سوالات خوبی که می‌توانید برای فهرست کردن عوامل داخلی (نقاط قوت و ضعف) بپرسید به شرح زیر است:

• چه کاری را داریم خوب انجام می‌دهیم؟ (نقاط قوت)
• قوی‌ترین سرمایه‌ای که داریم چیست؟ (نقاط قوت)
• کم و کسری ما در چیست؟ (نقاط ضعف)
• کدام خطوط تولیدمان کمترین عملکرد را دارند؟ (نقاط ضعف)

عوامل خارجی

آنچه در خارج شرکت اتفاق می‌افتد هم به همان اندازه‌ی عوامل داخلی برای موفقیت یک شرکت مهم است. تأثیرات خارجی، مانند سیاست‌های پولی، تغییرات بازار و دسترسی به تأمین‌کنندگان مواد اولیه، مقوله‌هایی هستند که باید از آن‌ها برای ایجاد فهرستی از فرصت‌ها و ضعف‌ها استفاده کرد. 

سوالات خوبی که می‌توانید برای فهرست کردن عوامل داخلی (نقاط قوت و ضعف) بپرسید به شرح زیر است:

• چه روند یا ترندهایی در بازار مشهود است؟ (فرصت‌ها)
• کدام جمعیت یا مخاطبین هدف را هدف قرار نمی‌دهیم (که می‌توانیم بدهیم)؟ (فرصت‌ها)
• چند رقیب داریم و سهمشان از بازار چقدر است؟ (تهدیدها)
• آیا مقررات جدیدی وجود دارد که به طور بالقوه بتواند به عملیات یا محصولات ما آسیب برساند؟ (تهدیدها)

در این مرحله افراد تیم در یک جلسه باید دور هم جمع شوند و فارغ از فکر کردن به این موضوع که ایده‌هایشان «درست» یا «غلط» است بارش فکری انجام دهند. همه‌ی شرکت‌کنندگان باید تشویق شوند تا افکار خود را به اشتراک بگذارند. بعداً می توان این ایده ها را کنار گذاشت ولی در این میان، هدف باید این باشد که تا حد ممکن موارد بیشتری برای خلاقیت و الهام گرفتن ارائه شود.

مطلب پیشنهادی: راهکارهای کاهش هزینه‌های استارتاپ

مرحله‌ی چهارم: ساماندهی یافته‌ها

حال که ایده‌های هر دسته را فهرست کرده‌اید، زمان ساماندهی آن‌ها فرا رسیده‌است. با اصلاح ایده‌هایی که یک تیم در مرحله‌ی قبل جمع‌آوری کرده بود، شرکت می‌تواند تنها بر بهترین ایده‌ها تمرکز کند. این مرحله ممکن است نیاز به بحثی اساسی بین اعضای تیم تجزیه و تحلیل داشته باشد.

مرحله‌ی پنجم: توسعه‌ی استراتژی

با داشتن لیست رتبه بندی شده از نقاط قوت، ضعف، فرصت ها و تهدیدها، زمان تبدیل تحلیل SWOT به یک برنامه‌ی استراتژیک فرا رسیده‌است. اعضای تیم تجزیه و تحلیل عناوین اصلی آیتم‌های هر دسته را برمی‌دارند و یک طرح ترکیبی ایجاد می‌کنند؛ طرحی که که به مثابه یک راهنما در راستای رسیدن به هدف اصلی است. در این مرحله شرکت‌ها تصمیم می‌گیرند که آیا نیاز به استخدام، برون‌سپاری و امتحان کردن ترندهای جدید دارند یا نه. شما در این مرحله می‌توانید تصمیم به سفارش تولید محتوا، تغییر طراحی لوگو بر اساس استانداردهای طراحی جدید یا سفارش طراحی سایت مخصوص خودتان بگیرید تا به کسب و کار شما کمک کند که بیشتر و بهتر دیده شود.

برای مثال، شرکتی که در حال بحث در مورد عرضه‌ی محصول جدید است ممکن است تشخیص داده باشد که رهبری بازار را برای محصول فعلی خودش به عهده دارد و فرصت گسترش آن به بازارهای جدید وجود دارد. با این حال، نکات منفی مانند افزایش هزینه‌های مواد اولیه، خطوط توزیع پرتنش، نیاز به کارکنان بیشتر و تقاضای غیرقابل پیش‌بینی محصول ممکن است از نقاط قوت و فرصت‌ها بیشتر باشد. در این‌جا تیم تجزیه و تحلیل می‌تواند یک استراتژی برای بررسی مجدد تصمیم در شش ماه توسعه دهند، به این امید که هزینه‌ها کاهش یابد و تقاضای بازار شفاف‌تر شود.

مزایای تجزیه و تحلیل SWOT

با این که تجزیه و تحلیل SWOT تمام سوالات اصلی یک شرکت را حل نمی‌کند، اما مزایایی دارد که تصمیم‌گیری استراتژیک را آسان‌تر می‌کند. بیایید با هم چندتا از مهم‌ترین مزایای تجزیه و تحلیل را بررسی کنیم:

مشکلات پیچیده را قابل کنترل‌تر می‌کند

هنگام یک تصمیم‌گیری پیچیده، ممکن است حجم قابل توجهی از داده‌ها برای تجزیه و تحلیل یا نکات مختلفی برای درنظر گرفتن وجود داشته باشد. پس به طور کلی، انجام یک تجزیه و تحلیل SWOT، که با تجزیه‌ی همه‌ی ایده‌ها و رتبه‌بندی عناوین اصلی بر اساس اهمیت تهیه شده است، یک مشکل بزرگ، پیچیده و طاقت‌فرسا را ​​در گزارشی قابل هضم‌تر و مختصرتر به طرز مفیدی جمع می‎‌کند و تصمیم‌گیری را آسان‌تر می‌سازد.

نیاز به شناسایی و بررسی عوامل خارجی دارد

اغلب اوقات، یک شرکت ممکن است هنگام تصمیم‌گیری فقط عوامل داخلی را در نظر بگیرد. با این حال، اغلب، مواردی خارج از کنترل شرکت وجود دارند که ممکن است بر نتیجه‌ی یک تصمیم تجاری تأثیر بگذارند. در تجزیه و تحلیل SWOT هم عوامل داخلی که یک شرکت می تواند مدیریت کند و هم عوامل خارجی که ممکن است کنترل آن‌ها دشوارتر باشد پوشش داده می‌شود.

آن را می‌توان تقریباً برای هر مشکل تجاری اعمال کرد.

تجزیه و تحلیل SWOT علاوه بر اینکه می‌تواند به یک سازمان، تیم یا فرد مربوط باشد، می‌تواند یک خط کامل محصول، تغییرات در نام تجاری (برند)، گسترش جغرافیایی یا یک مالکیت را تجزیه و تحلیل کند. تحلیل SWOT یک ابزار همه‌کاره است که کاربردهای زیادی دارد.

از پایگاه داده‌های مختلف استفاده می‌کند.

یک شرکت احتمالاً از اطلاعات داخلی برای نقاط قوت و ضعف استفاده می کند. شرکت همچنین باید اطلاعات خارجی مربوط به بازارهای گسترده، رقبا یا نیروهای کلان اقتصادی را برای فرصت‌ها و تهدیدها جمع آوری کند. یک تحلیل SWOT خوب به جای تکیه بر یک منبع واحد و جانب‌دارانه، زوایای مختلفی را جمع‌آوری می‌کند.

آماده کردنش ممکن است هزینه‌‌های زیادی نداشته باشد

برخی از گزارش های SWOT نیازی به تخصص و مهارت خاصی ندارند. بنابراین، بسیاری از کارکنان یا افراد مختلف می‌توانند بدون آموزش یا بهره گرفتن از مشاوره‌ی خارجی در تهیه‌ی آن کمک کنند.

باعث بهبود همکاری و روابط افراد درون شرکت می‌شود

تجزیه و تحلیل SWOT افراد شرکت یا سازمان را تشویق به همکاری متقابل در عمل می‌کند. دیدگاه‌های مختلف را گرد هم می‌آورد و ذینفعان را تشویق می‌کند تا بینش، ایده‌ها و تخصص خود را به اشتراک بگذارند. این رویکرد مشارکتی ارتباطات را تقویت می‌کند، کار تیمی را افزایش می‌دهد و درک مشترک از جهت‌گیری استراتژیک سازمان را ارتقا می‌دهد.

بیشتر بدانید: شاخص کلیدی عملکرد (KPI) چیست؟

چگونه SWOT خوب بنویسیم؟

ایجاد تحلیل SWOT شامل شناسایی و تجزیه و تحلیل نقاط قوت، ضعف، فرصت ها و تهدیدهای یک شرکت است. توصیه می‌شود همانطور که قبلاً دیدیم، ابتدا لیستی از سوالات برای پاسخ مخصوص هر مولفه ایجاد کنید؛ زیرا این سوالات به عنوان راهنمایی برای تکمیل جدول تجزیه و تحلیل SWOT و ایجاد یک لیست خوب و متوازن عمل می‌کنند. اصولا چارچوب تحلیل SWOT را می‌توان در قالب فهرست، به عنوان متن آزاد، یا معمولاً به عنوان یک جدول دارای 4 بخش (که هر بخش اختصاص به هر کدام از مولفه‌ها داده شده) ساخت. 

جدول SWOT

متخصصان تحلیل داده تحلیل SWOT را در یک مربع چهاربخشی ارائه می‌دهند که به آن جدول SWOT می‌گویند. همان‌طور که گفته شد، هر بخش این جدول به یکی از چهار مولفه‌های تحلیل SWOT اختصاص دارد. این جدول یک نمای بصری باارزش از موقعیت کلی شرکت، کسب و کار یا موقعیت ارائه می‌دهد. 

جدول SWOT اغلب با عوامل داخلی در ردیف بالا و عوامل خارجی در ردیف پایین تنظیم می شود. علاوه بر این، آیتم های سمت راست جدول جنبه های مثبت/مطلوب بیشتری دارند، در حالی که آیتم های سمت چپ بیشتر جنبه های نگران کننده/منفی دارند.

مطلب پیشنهادی: بیزینس پلن چیست؟

مثالی از تحلیل SWOT

بیایید در انتهای مقاله یک کافی‌شاپ کوچک را در نظر بگیریم و با در نظر گرفتن این مثال، نقاط قوت و ضعف، تهدیدها و فرصت‌هایش را استخراج کنیم و یک تحلیل SWOT برایش انجام دهیم!

• نقاط قوت: کافی شاپ دارای موقعیت عالی، باریستاهای ماهر، منوی متنوع و مشتریان وفادار است.
• نقاط ضعف: فضای پارک محدود، نام تجاری ناسازگار، و تجهیزات قدیمی.
• فرصت ها: کافی‌شاپ می تواند حضور آنلاین خود را گسترش دهد، آیتم های منوی جدیدی را معرفی کند و با مشاغل محلی همکاری کند.
• تهدیدها: رقابت از سوی فروشگاه‌های زنجیره‌ای قهوه در مجاورت، تغییر ترجیحات مصرف کنندگان و افزایش قیمت دانه‌های قهوه.

با تجزیه و تحلیل این عوامل، این کافی‌شاپ می تواند زمینه‌های بهبود را شناسایی کند، روی فرصت‌ها سرمایه‌گذاری کند و تهدیدهای بالقوه را کاهش دهد. این تجزیه و تحلیل اساس تصمیم گیری استراتژیک را تشکیل می‌دهد و به کسب و کار کمک می‌کند تا در بازار رقابتی باقی بماند.

سخن پایانی

حال که با ابعاد مختلف تجزیه و تحلیل SWOT آشنا شدید، حتما برای خودتان سوال شده که چطور می‌توانید آن را روی ایده‌ها و موقعیت‌های مختلف کاری، تحصیلی یا زیستی خود پیاده کنید. شاید تا الان روی کاغذ همزمان با خواندن مقاله نکاتی را یادداشت کرده باشید اما بهتر است همین الان یک کاغذ و خودکار بردارید و جدول SWOT خود را با هدفی مشخص شروع به نوشتن کنید. برنامه‌ریزی در دنیای امروز کلید موفقیت خیلی از انسان‌ها و کسب و کارهای موفق است و داشتن یک راه و یک برنامه‌ی مشخص استراتژیک قطعا در مسیر زندگی به کمک شما می‌آید. این مهارت‌ها و مواردی مانند استراتژی‌های مدیریتی و یا نمودار استخوان ماهی از مواردی هستند که نیاز است هر فرد، برای مواجهه با مشکلات چه در زندگی و چه در کسب و کار با آن‌ها آشنا باشد.

مطلب پیشنهادی: بوم کسب و کار (BMC) چیست؟

منبع

https://www.investopedia.com/terms/s/swot.asp