بازارساز کیست؟

تابه‌حال به این موضوع توجه کرده‌اید که خرید و فروش سهام متداول در بازارهای مالی چقدر سریع انجام می‌شود؟ این سرعت بالا گویی به این شکل است که همیشه گروهی از فعالان بازار در سمت دیگر قرار دارند که منتظر هستند تا شما سفارش خود را وارد کرده و آنها در چند میلی ثانیه سفارش شما را تحویل بگیرند. به طور کلی برای این‌که همیشه تعادل خوبی در بازار وجود داشته باشد بازارها نیازمند بازارساز هستند. آنها نقدینگی و کارایی بهتری را در بازارهای مالی ایجاد می‌کنند که این کار از طریق آمادگی برای خرید و فروش دارایی در هر زمان صورت می‌گیرد. برای آنکه بیشتر درباره نقدینگی و تفاوت نقدینگی با پایه پولی بدانید، پیشنهاد می‌کنیم مقالات کارلنسر را مطالعه کنید.

بازارساز چه کسی است؟

بازارساز شرکت یا فردی است که به طور مستمر آماده خرید و فروش در بازارهای مالی است. آنها دائما در حال خرید و فروش سهام، اختیار معامله، قراردادهای آتی و سایر اوراق بهادار هستند و در واقع آنها افرادی هستند که نقدینگی لازم برای بازارهای مالی را فراهم می‌کنند. به عبارت دیگر به این افراد یا شرکت‌ها ارائه‌دهنده نقدینگی نیز گفته می‌شود؛ چراکه وظیفه آنها تسهیل جریان بازار است.

بازارسازها ممکن است شفاف‌ترین شرکت‌کنندگان در چرخه حیات بازارهای مالی نباشند؛ چراکه آنها در پشت صحنه معمولا با استفاده از الگوریتم‌های فرکانس بالا و استراتژی‌های آربیتراژ به شکلی پیچیده در این بازارها معامله می‌کنند. آنها انگیزه روشنی از سود خود دارند و به همین علت نیز به شکلی روان در بازار عمل می‌کنند.

بازارسازها که در بازارهای مالی خارجی با نام مارکت میکر (Market Maker) نیز شناخته می‌شوند معمولا حجم زیادی از پول را در اختیار دارند و می‌توانند در دفعات بالا وارد معاملات سهام شوند. معمولا زمانی که بازارها نامنظم یا بی‌ثبات می‌شوند بازارسازان باید به دنبال ایجاد نظم و انضباط بیشتر در بازارها باشند تا بتوانند شرایط روان‌تری را برای ایجاد معاملات فراهم کنند.

مطلب پیشنهادی: استراتژی ورود به بازار چیست؟

تاثیر بازارگردان‌ها بر بازارها چقدر قابل توجه است؟

بهترین راه برای درک هرچه بهتر این موضوع مقایسه بازار نقدینگی با بازار غیرنقدینگی است. فرض کنید که مقداری پول نقد می‌خواهید، بنابراین تصمیم می‌گیرید که چند صد سهم از یک سهام فناوری را که در حال حاضر روی آن سرمایه‌گذاری کرده‌اید را بفروشید. بدون حضور بازارساز در این سهام شما باید منتظر بمانید (و البته امیدوار باشید) تا شخص دیگری سفارش خرید را با قیمت فروش شما و دقیقا به مقدار موردنیاز شما در اسرع وقت انجام دهد تا بتوانید پول خود را به‌صورت نقد دریافت کنید. این یکی از راه‌های افزایش سرمایه شرکت سهامی خاص است.

این در حالی است که وقتی بازارسازها در بازار حضور دارند می‌توانند تمامی معاملات صورت گرفته در سهام مختلف را رصد کرده و معمولا در کمتر از چند ثانیه معامله شما را انجام می‌دهند. همین عامل نیز باعث می‌شود تا شما بتوانید خیلی سریع معاملات خود را انجام دهید. از طرف دیگر نباید فراموش کنید که این فرایند قابل توسعه برای تمامی افرادی است که در بازارهای مالی فعالیت دارند.

بازارسازها چگونه سود به دست می‌آورند؟

خطر کاهش قیمت همیشه بازارسازها را در بازارهای مالی تهدید می‌کند. دلیل این موضوع این است که طی بازه زمانی که یک بازارساز سهامی را از فروشنده خریداری کرده و قبل از این‌که بخواهد آن را به خریدار بعدی بفروشد با کاهش قیمت مواجه شود. معمولا سود به دست آمده برای بازارسازها از طریق اختلاف قیمت و کارمزدی است که شما پرداخت می‌کنید. آنها به شما اجازه می‌دهند تا بتوانید سهام مدنظر خود را با قیمتی بسیار جزئی‌ بالاتر خریداری کرده یا با قیمتی بسیار جزئی پایین‌تر بفروشید.

بخش عمده‌ای از این کارمزد به حساب بازارسازها وارد می‌شود و همین عامل نیز باعث سود بازارگردان‌ها در بازار می‌شود. دقت داشته باشید که بازارگردانان در واقع از پرداخت کارمزد آزاد هستند که این موضوع برای تمامی کارگزاری‌ها صدق می‌کند. به همین علت است که آنها می‌توانند سودآوری خوبی را با سرمایه‌ای که دارند تجربه کنند. بازارسازها معمولا بخش قابل توجهی از یک سهام را برعهده دارند که حکم سهام ممتاز را دارد و همین عامل نیز به آنها اجازه می‌دهد تا بتوانند در هر قیمتی خرید و فروش مدنظر خود را انجام دهند. اگر بخواهیم به زبانی ساده این موضوع را بیان کنیم می‌توان گفت که بازارسازها تقاضای موجود در یک سهام را پاسخ می‌دهند.

مطلب پیشنهادی: اهرم مالی چیست؟

وظایف بازارسازها در بازار

بازارساز نقشی کلیدی را در بازارهای سرمایه‌گذاری و معاملاتی ایفا می‌کند. آنها چندین وظیفه مختلف را در یک سهام یا بازار برعهده دارند که به علت این وظایف معمولا سودآوری خوبی را نیز تجربه می‌کنند. از جمله مهم‌ترین وظایف چنین شرکت‌ها، سازمان‌ها و افراد می‌توان به موارد زیر اشاره کرد که در یک جدول به شما توضیح داده‌ایم:

آیا معاملات مارکت میکر مبتنی بر الگوریتم‌های کامپیوتری است؟

به طور کلی پاسخ قطعی نمی‌توان به این سوال ارائه داد. بازارسازهای مختلف بر اساس نوع سهامی که روی آن سرمایه‌گذاری کرده و بازارگردانی آن را انجام می‌دهند ممکن است درصدی از الگوریتم‌های کامپیوتری استفاده کرده و درصدی نیز به‌صورت دستی معاملات خود را انجام دهند. معاملاتی که به‌صورت الگوریتمی انجام می‌شوند معاملات با فرکانس بالا نامیده می‌شوند که معمولا بین 50 تا 75 درصد از معاملات بازارگردان‌ها را شامل می‌شوند. این الگوریتم‌ها می‌توانند سرعت معاملات را برای بازارگردان‌ها افزایش داده و سودآوری بالاتری را برای آنها به همراه داشته باشند.

مطلب پیشنهادی: قیمت تعدیل شده سهام چیست؟

اهمیت بازارسازی در بازارهای سرمایه در چیست؟

به طور کلی بازارساز از چندین جهت مختلف می‌تواند برای بازار‌های سرمایه و معاملاتی مفید و سودمند باشد. از جمله مهم‌ترین این جنبه‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• نقدینگی و عمق بازار: بازارگردان‌ها می‌توانند امکان خرید و فروش سهام با سرعت بالا و در حجم‌های بسیار بالا را خیلی راحت فراهم کنند. به همین علت نیز آنها می‌توانند عمق بازارهای سرمایه را بسازند و شرایط مناسبی را برای ایجاد معاملات فراهم کنند.
• قابلیت اطمینان بیشتر: حضور مارکت میکرها در بازار سرمایه باعث می‌شود تا اطمینان بیشتری به این بازارها وجود داشته باشد. آنها می‌توانند خیلی راحت از نوسانات شدید و عجیب و غریب سازمان‌ها جلوگیری کرده و در نتیجه شرایط پایدارتری را برای انجام معاملات در بازارهای سرمایه ثابت و غیره فراهم کنند.
• تخصیص کارآمد سرمایه: شاید برای شما جالب باشد که بدانید مارکت میکرها می‌توانند اطمینان حاصل کنند که تخصیص سرمایه به‌صورت کارآمدی صورت گرفته است. این موضوع به ویژه در زمان عرضه‌های اولیه سهام از اهمیت بالاتری برخوردار خواهد بود. شما می‌توانید یک نقش دیگر این موضوع را در حین فعالیت‌های مرتبط با افزایش سرمایه در سهام مشاهده کنید.

تمامی این عملکردها باعث می‌شوند تا جریان سرمایه‌گذاری، نرخ بازگشت سرمایه و رشد اقتصادی در بازارهای سرمایه به شکل بهتر و ایده‌الی صورت گیرد.

نحوه عملکرد بازارسازها در بازارهای سرمایه به چه شکل است؟

اگر بخواهیم به‌صورت دقیق و شفاف عملکرد بازارساز در بازارهای سرمایه را بررسی کنیم می‌توان گفت که آنها در واقع به‌صورت دو طرفه در حال خرید و فروش در بازار هستند. برای مثال در یک لحظه وقتی که هم خریدار و هم فروشنده در قیمت‌های مختلف در بازار وجود دارند در همان لحظه ممکن است بازارگردان با یک قیمت اقدام به فروش سهم به خریداران کرده و با قیمت دیگری اقدام به خرید سهم از سهامداران دیگری کند. به این ترتیب می‌تواند از اختلاف قیمتی که در اینجا به وجود می‌آید نیز کسب سود کند.

این سود به جز سودی است که مارکت میکرها از تفاوت کارمزدها در ساعات مختلف به دست می‌آورند. بازار معاملات در دنیای امروزه به یک بازار کاملا رقابتی تبدیل شده است. همین عامل نیز باعث می‌شود تا اسپردهایی که به وجود می‌آیند مبالغ بسیار جزئی باشند. با این حال این جزئی بودن به این معنا نیست که سود نهایی کم خواهد بود؛ چراکه تعداد معاملاتی که صورت می‌گیرد بسیار زیاد است و همین تعداد بالا سود نهایی را افزایش می‌دهد.

مطلب پیشنهادی: اهرم مالی چیست؟

چه نهادهایی می‌توانند به‌عنوان بازارساز در بازارهای سرمایه فعالیت کنند؟

یک بازارساز می‌تواند یکی از شرکت‌های عضو بورس یا شرکت‌های سرمایه‌گذاری بزرگ در سراسر دنیا باشد. از طرف دیگر حتی یک شخص نیز می‌تواند با شرکتی که دارد به‌عنوان بازارگردان در یک سهام فعالیت داشته باشد. یکی از اصول بسیار مهمی که در این خصوص وجود دارد این است که شخص یا شرکتی که قصد بازارسازی در بازار سرمایه و سهام را دارد حتما باید سرمایه لازم برای این کار را داشته باشد. از طرف دیگر آنها باید تعهداتی را ارائه دهند که پشتوانه لازم را برای سهام مدنظر فراهم کنند.

زمانی که معاملات بازارگردانان در بازار سرمایه صورت می‌گیرد قیمت‌های آنها کاملا متفاوت با قیمتی است که شما در بازار سرمایه مشاهده می‌کنید. آنها در واقع معاملاتی را انجام می‌دهند که مبلغ آنها به میزان اسپرد شما کمتر از قیمت بازار خواهد بود. در بخش‌های قبلی نیز اشاره کردیم که همین تفاوت قیمت است که می‌تواند به سودآوری نهایی آنها کمک کند.

آشنایی با مفاهیم عمق و عرض بازار

برای این‌که بتوان با نقش کلیدی بازارساز در بازارهای سرمایه آشنا شد در اولین قدم باید به این موضوع دقت داشته باشید که دو مفهوم اساسی در بازارهای مالی جاری هستند که این دو مفهوم به ترتیب عمق و عرض بازار نامیده می‌شوند. اجازه دهید تا در ادامه با هریک از این مفاهیم بیشتر آشنا شویم:

مفهوم عمق بازار

در اولین قدم اجازه دهید تا با مفهوم عمق بازار آشنا شویم. به طور کلی عمق بازار به این موضوع اشاره دارد که چه تعداد معامله در اطراف قیمت ارزشمند یک سهام وجود دارد. برای مثال فرض کنید که مارکت کپ (ارزش بازار) یا قیمتی که ارزش واقعی یک سهام را نشان می‌دهد یک قیمت مشخص است. حال اگر جریان دائمی از معاملات در قیمت‌های بالاتر و پایین‌تر از این قیمت مشخص شده وجود داشته باشد این موضوع نشان‌دهنده آن خواهد بود که آن بازار دارای عمق مناسبی است.

ایجاد عمق مناسب در بازار یکی از مهم‌ترین اهدافی است که بازارگردان‌ها در بازارهای مالی دنبال می‌کنند. در واقع سهامی که عمق مناسبی داشته باشد می‌تواند نوسانات مناسبی را ارائه دهد. این نوسانات نه‌تنها می‌توانند برای سهامداران و همین‌طور معامله‌گران آن سهم مفید و سودمند باشند؛ بلکه می‌توانند در سودآوری خود بازارگردان و مارکت میکر نیز موثر واقع شوند.

آشنایی با مفهوم عرض بازار

در مقابل عمق بازار یک مفهوم مهم دیگر وجود دارد که با نام عرض بازار شناخته می‌شود. در بخش قبلی اشاره کردیم که قیمتی در حال حاضر وجود دارد که قیمت ارزشمند برای یک سهام به شمار می‌آید. حال هرچه میزان معاملاتی که در یک سهم در قیمت ارزشمند آن صورت می‌گیرد بیشتر باشد می‌توان گفت که عرض بازار در آن سهام بالاست. در واقع بالا بودن عرض بازار به این معناست که سهام مربوطه دارای قیمت پایدارتری است و معامله در آن می‌تواند سودمند باشد.

از طرف دیگر سهامی که دارای عرض بالایی باشد معمولا قابلیت نقدشوندگی بیشتری را نیز در اختیار سرمایه‌گذاران و معامله‌گران خود ارائه خواهد داد. به همین علت است که یک بازارساز معمولا سعی می‌کند حداقل روی یک سهامی که عرض خوبی دارد بازارگردانی کند.

سخن پایانی

بازارساز معمولا شخصی است که روی یک سهام یا بازار سرمایه مدیریت دارد و قابلیت نقدشوندگی بیشتری را به بازار ارائه می‌دهد. معمولا بازارسازها افرادی هستند که می‌توانند با حجم بالای سرمایه‌ای که دارند در یک قیمت خاص سهام را با همان قیمت خریداری کرده و در عین حال بفروشند. همین موضوع نیز باعث می‌شود تا خریداران آن سهام بتوانند در لحظه سفارش خود را پر کرده و خرید خود را انجام دهند و در عین حال فروشندگانی که در حوالی همان قیمت فروش دارند نیز بتوانند عملیات فروش خود را انجام دهند. برای به دست آوردن اطلاعات بیشتر درباره بازار سهام، پول حقیقی در بورس و… پیشنهاد می‌کنیم حتما از سایر مقالات کارلنسر نیز دیدن کنید.