جاوا اسکریپت چیست؟ کاربردهای جاوا اسکریپت در زمینه طراحی وب، اپلیکیشن‌ها و غیره

جاوا اسکریپت یک زبان برنامه نویسی پرکاربرد در جهان، مبتنی بر متن و شی گرا است که برای ایجاد پویایی و برقراری تعامل بیشتر بین صفحات وب و اپلیکیشن‌ها با بازدیدکنندگان استفاده می‌شود. این برنامه در کل دنیا بزرگترین منبع ذخیره باز داده‌ها (open-source package repository) را دارد. انواع نرم افزارهای کدنویسی سرور (Node.js)، اپلیکیشن‌های بهره وری، بازی‌های سه بعدی، ربات‌ها و ابزارهای IoT (اینترنت اشیا) از برنامه نویسی جاوا اسکریپت بهره می‌برند.

هدف شرکت جاوا از طراحی جاوا اسکریپت مدت‌ها پیش محقق شده است. هدفشان یک مرتبه کدنویسی و به کارگیری آن در هر جایی است. یادگیری این زبان برنامه نویسی، ساده و بسیار کاربردی است. در این مقاله با کاربردهای جاوا اسکریپت در بخش‌های مختلف آشنا می‌شوید. 

ارتباط زبان جاوا اسکریپت با سایر زبان‌ها

این زبان که هم در سمت کلاینت و هم در سمت سرور (client and server side) استفاده می‌شود، قابلیت‌های پیشرفته‌ای را ارائه می‌دهد که زبان‌های اصلی مانند HTML و CSS قادر به انجامش نیستند. به عنوان مثال، باید در ساختار اولیه ‌سایت‌ها و اپلیکیشن‌ها همچنان از HTML استفاده کرد، در حالی که CSS برای قالب‌بندی و اولویت‌بندی چیدمان و همچنین کنترل نحوه ارائه متن، تصاویر و سایر محتوای یک صفحه، مورد نیاز است. در این بین، جاوا می‌تواند این عناصر را تقویت کند و آنها را از قابلیت‌های ثابت به قابلیت‌های تعاملی و هیجان انگیز تبدیل کند. 

این قابلیت‌ها شامل رفرش کردن فید توییتر، ویدیوهای جاسازی شده یوتیوب و غیره است. به عبارت دیگر، صفحات وب بهبود یافته با جاوا اسکریپت، پویاتر و متمرکز بر کاربر هستند که می‌تواند کاربران را به سایت بازگرداند. جاوا اسکریپت به خوبی با سایر زبان‌های برنامه نویسی ترکیب می‌شود، نه این‌که فقط جایگزینشان محسوب شود.

توسعه دهندگان وب از جاوا اسکریپت برای بهبود سایت‌هایی استفاده می‌کنند که هر روزه با آنها سر و کار داریم. بنابراین، هم توسعه دهندگان و هم بازدیدکنندگان سایت، از جاوا اسکریپت سود می‌برند.

این زبان قابلیت‌هایی مانند کروسل‌های تصویری (image carousels)، پخش مدیا در صفحه وب و نمایش شمارش معکوس و تایمرها را ارائه می‌دهد.

فواید استفاده از جاوا اسکریپت

• تعامل: وب سایت‌های جاوا، برای کاربران تعاملی تر و جذاب تر هستند؛ زیرا این زبان، رابط‌های کاربری غنی تر و جذاب تری ایجاد می‌کند.
• سرعت: این وب‌سایت‌ها با سرعت بالاتری بارگیری می‌شوند و کار می‌کنند؛ زیرا جاوا اسکریپت می‌تواند بلافاصله در مرورگر اجرا شود و در نتیجه بار تقاضا روی سرور کاهش می‌یابد.
• سهولت: اجرای آن ساده است و استفاده از آن، تنها به دانش پایه نیاز دارد.
• یکپارچه سازی: جاوا با اکثر زبان‌های برنامه نویسی به خوبی کار می‌کند و امکان ادغام شدن در مجموعه ای از اپلیکیشن‌های مختلف را دارد.
• محبوبیت: فوق العاده محبوب است. اکثر وب سایت‌ها بدون توجه به ماهیتشان، به نوعی از جاوا اسکریپت استفاده می‌کنند.

کاربردهای متداول جاوا اسکریپت

جاوا اسکریپت در اصل در زمینه‌های زیر به کار می‌رود:

1.وب سایت‌ها

با جاوا اسکریپت می‌توانید به هر جایی از صفحه وب، رفتار یا اقدام جدیدی را اضافه کنید. با این کار، وب سایت به راحتی با مخاطبان و بازدیدکنندگان تعامل برقرار نموده و نیازی به اقدامات پیچیده و بارگذاری صفحه جدید نیست.

جاوا با روش‌های مختلف از جمله نمایش انیمیشن‌ها، ایجاد منوهای کشویی کاربردی، بزرگ‌نمایی و کوچک‌نمایی تصاویر صفحه، یا حتی تغییر رنگ دکمه‌ها در زمانی که ماوس کاربر روی آن قرار می‌گیرد، به صفحات وب تعاملی‌تر می‌رسد. علاوه بر این موارد حتی از زبان جاوا اسکریپت، برای رمزنگاری داده‌ در دارک وب استفاده می‌شود.

ساخته شدن فریمورک‌های فراوان جاوا اسکریپت توسط افراد مختلف، موجب خشم و اعتراض بسیاری از برنامه نویس‌ها و ساخت این کارتون‌ها شده است 🙂

2. وب اپلیکیشن ها (PWA)

با توسعه مرورگرها و کامپیوترها، جاوا اسکریپت هم قابلیت تولید اپلیکیشن‌های قدرتمند وب را پیدا کرد. اپلیکیشن‌هایی مثل گوگل مپس را در نظر بگیرید. اگر بخواهید نقشه‌ای را درون گوگل مپس جستجو کنید‌، فقط به کلیک و درگ کردن با ماوس نیاز دارید. در ابتدا شاید نقشه فاقد جزئیات دیده شود، ولی کم کم تکمیل می‌شود. در واقع جاوا اسکریپت در پشت این قابلیت مشغول به فعالیت است.

توسعه‌دهندگان وب و موبایل، معمولاً از ‌فریم ورک‌های جاوا مانند Vue، React و Angular در هنگام ساخت وب اپلیکیشن های موبایل استفاده می‌کنند؛ زیرا آنها امکان استفاده از قابلیت‌ها و ویژگی‌های مشترک در بسیاری از اپلیکیشن‌ها را فراهم می‌کنند. این ویژگی‌ها شامل دکمه‌های جستجو و گزینه‌های انتخاب دسته، فقط به منظور نام بردن چند مورد است.

در صورت نیاز برای استخدام برنامه نویس vue.js و یا دیگر فریم‌ورک‌های جاوا می‌توانید از طریق کارلنسر پروژه خود را ثبت کنید و با فریلنسرهای این حوزه در ارتباط باشید.

مطلب پیشنهادی: وب اپلیکیشن چیست؟

3.نمایش یا ارائه دادن

یکی از کاربردهای جاوا اسکریپت، نمایش یا ارائه محتوا روی وب سایت‌ها است. این کار در صورت آشنایی با برنامه‌های HTML و CSS با به کارگیری چهارچوب Reveal.js بسیار ساده است.

4.اپلیکیشن‌های سرور

جاوا اسکریپت چند سال قبل با ابداع Node.js از مرورگر به سمت سرور راه پیدا کرد. بعد از آن شرکت‌های بزرگی مثل والمارت از Node به عنوان بخش اصلی زیر ساخت خودشان استفاده کردند.

5.سرورهای وب

برخی از توسعه دهندگان هم از Node.js، به عنوان زیرساخت بک اند جاوا اسکریپت برای ایجاد وب سرورهای بیسیک و تهیه زیرساخت سایت انتخاب می‌کنند.

با کمک Node یا چهارچوب استاندارد اپلیکیشن سرور یعنی Express.js می‌توانید سرورهای قدرتمندتری بسازید. بسیاری از Nodeهای موجود با کمک MEAN (Mango Express Angular Node) ساخته شده‌اند که Express مؤلفه اصلی آن است.

6.بازی‌ها

زبان جاوا به طور گسترده در ساخت بازی استفاده می‌شود. به ویژه که مناسب توسعه دهندگان تازه کاری است که می‌خواهند مهارت‌های خودشان را تقویت و اصلاح کنند.

با اینکه مرورگرها در گذشته فاقد پلتفرم بازی‌های قدیمی بودند ولی اخیراً به مکان مناسبی برای انجام بازی‌ها تبدیل شده‌اند. بعلاوه با وجود HTML5 Canvas، سطح پیچیدگی بازی‌های مبتنی بر مرورگر تا حد زیادی افزایش یافته است. حتی بازی‌هایی روی مرورگر قرار دارند که نحوه برنامه نویسی را به ما آموزش می‌دهند.

7.هنرهای زیبا

یکی از ویژگی‌های جدید HTML5 عنصر Canvas است که امکان ایجاد فضای سه بعدی را به مرورگرها می‌دهد. با این قابلیت می‌توان از مرورگر به عنوان منبع جدید اجرای پروژه‌های هنری دیجیتال استفاده کرد.

8.اپلیکیشن‌های ساعت هوشمند

شرکت معروف Pebble که سازنده ساعت‌های هوشمند است؛ چهارچوب کوچک جاوا را به نام Pebble.js ساخت تا توسعه دهندگان نرم افزار بتوانند، اپلیکیشن را برای شرکت به زبان جاوا اسکریپت بسازند.

9.اپلیکیشن‌های موبایل

یکی از کاربردهای جاوا اسکریپت ساخت اپلیکیشن برای حوزه‌هایی غیر از وب است. یعنی اپلیکیشن‌هایی می‌سازید که روی اینترنت قرار نمی‌گیرند. برای مثال: موبایل‌ها محبوب ترین روش برای دسترسی به اینترنت هستند. پس تمامی وب سایت‌ها باید با نمایش در نسخه موبایلی سازگار شوند. حالا اپلیکیشن موبایلی باید در دو سیستم اپل و اندروید فعالیت کند. هر کدام از این برنامه‌ها دارای زبان برنامه ریزی متفاوتی هستند.

10.ربات‌های پرنده

برخی از کوادکوپترهای تجاری که سیستم عامل ساده‌ای دارند، قابلیت نصب Node.js را پیدا کرده‌اند. یعنی می‌توانید یک ربات پرنده را با کمک جاوا طراحی کنید. جاوا اسکریپت یکی از زبان‌های برنامه نویسی بسیار در دسترس روی کره زمین با قابلیت‌های زیاد است. بنابراین کاربردهای جاوا اسکریپت هم بسیار متنوع هستند.

اهمیت کاربرد جاوا اسکریپت در طراحی وب

جاوا اسکریپت کاربردهای عملی زیادی در حوزه طراحی وب دارد که در ادامه به آنها اشاره خواهیم کرد:

1.تقویت رابط وب (Web Interface)

امروزه به دنبال تقویت رابط‌های وب قدیمی و نامناسب با کمک جاوا هستیم. این رابط‌ها شامل کلیک کردن روی لینک‌ها، ورود اطلاعات و ارسال آنها و غیره هستند. با این روش‌ها به تعامل و پاسخگویی بهتری با کاربر نهایی می‌رسیم. برای مثال آیا در حین تکمیل فرم مشخصات یا ثبت اشتراک، نامتان به طور پیش فرض در آن قرار گرفته یا باید صفحه را دوباره بارگذاری کنید؟

2.پیشنهاد کلمه در کادر جستجو

هنگامی که کلمه‌ای را در کادر جستجو تایپ می کنید، بر اساس اطلاعاتی که قبلاً جستجو شده، پیشنهاداتی به شما ارائه می‌شود. برای مثال هنگامی که دو حرف «پر» تایپ می‌شود، کلماتی مثل پرسپولیس، پروفایل و پرداخت پیشنهاد می‌شود. این الگو تحت عنوان تکمیل خودکار (Autocomplete) شناخته می‌شود.

3.به روز رسانی فوری اطلاعات

اطلاعاتی که به طور مستمر تغیر می‌کنند، به طور دوره‌ای بدون دخالت کاربر بارگذاری می‌شوند. برای مثال: نتایج مسابقات یا آمار بازار بورس به طور خودکار ارسال می‌شوند.

4.بارگذاری اطلاعات در صورت تقاضای کاربر

کاربران می توانند اطلاعات اضافی را هرگاه که نیاز داشتند؛ درخواست نمایند. برای مثال منوی پیمایش در سایت حاوی 6 لینک است، ولی نمایش لینک‌ها تنها در صورت تقاضای کاربر، فعال خواهد شد.

5.حل مشکلات مربوط به چیدمان و طراحی سایت

یکی دیگر از کاربردهای جاوا، تعیین موقعیت و مکان عناصر روی یک صفحه و ابعاد پنجره مرورگر است. با به کارگیری این اطلاعات از همپوشی عناصر و سایر مشکلات مشابه پیشگیری خواهید کرد. برای مثال اگر منویی با چند سطح دارید که بررسی و کلیک روی آن به فضای کافی نیاز دارد. می توانید مانع از نمایش نوارهای پیمایش و ایجاد همپوشی میان قسمت‌های فرعی شوید.

6.ارتقای رابط HTML

جاوا اسکریپت می‌تواند رابط‌های حاصل از HTML را تقویت کند. با اینکه داشتن کادر ورودی متن خوب است ولی با داشتن Combo box می توانید از میان فهرست مقادیر ارائه شده، مقدار مدنظرتان را انتخاب کرده یا آن را وارد کنید. با استفاده از جاوا اسکریپت می‌توانید یک کادر ورودی عادی را به یک کادر ترکیبی تبدیل کنید.

7.متحرک سازی عناصر درون صفحه

جاوا به متحرک سازی عناصر روی صفحه کمک می‌کند تا بتوانید اطلاعات را نمایش داده، پنهان کرده، بخش‌های خاصی از صفحه را پر رنگ نموده و آن را کاربردی نمایید. با این روش‌ها به تجربه کاربری قوی‌تر و بهتری خواهید رسید.

در نهایت…

استفاده از  زبان جاوا، معایب چندانی ندارد. مسئله اصلی این است که امکان نقض امنیتی از سمت کلاینت در کد جاوا اسکریپت وجود دارد، زیرا برای کاربران قابل مشاهده است. با این وجود، جاوا محبوب ترین زبان برنامه نویسی حال حاضر است. با توجه به اینکه این زبان برنامه نویسی، بومی مرورگرهای وب است، پس ارزشش را دارد تا برنامه نویسان جدید، اصول اولیه آن را بیاموزند و از آن در پروژه‌هایشان استفاده کنند.

در این مقاله با جاوا اسکریپت و کاربردهای آن در بخش‌های مختلف از جمله طراحی وب آشنا شدید. جاوا اسکریپت، کاربردهای بسیار زیاد دیگری دارد که به عملکرد صفحات وب و تجربه کاربر کمک می‌کند. اغلب کاربردهای اصلی آن را در این مقاله پوشش دادیم. اگر پیشنهاد دیگری دارید لطفاً در بخش نظرات با ما در میان بگذارید.

سفارش و انجام پروژه‌های برنامه نویسی

منابع

https://www.businessinsider.com/what-is-javascript

https://data-flair.training/blogs/javascript-uses/