لنز فیش آی چیست؟ کاربرد و انواع آن

لنز فیش آی یا چشم ماهی (Fisheye Lens)، یک لنز عکاسی منحصر به فرد و جذاب است که می‌تواند عکس‌ها و ویدیوهای شما را متحول کند و حال و هوای بسیار خاصی به آن ببخشد. این لنز با پرسپکتیو بسیار گسترده‌ای که به تصاویر شما می‌بخشد می‌تواند زوایایی را مشخص کند که معمولاً از میدان دید انسان فراتر می‌رود. دقیقا به همین دلیل به آن لنز فیش آی (چشم ماهی)‌ می‌گویند! چون ماهی‌ها جهان زیر آب را به همین شکل می‌بینند و اسم این لنز از همین الهام گرفته شده است.

احتمالا اصطلاح “فیش آی” را از زبان زمین‌تخت‌گرایان هم شنیده باشید! افرادی که معتقدند زمین، تخت است و سازمان‌های فضایی مانند ناسا، در تهیه عکس‌ها و ویدئوها از کره زمین، عمدا از لنز فیش آی استفاده می‌کنند تا زمین تخت را به صورت کروی نشان دهند!

در مطلب امروز، به کاربردها، اهداف، عملکرد و مزایای استفاده از لنز فیش‌آی در تصویربرداری خواهیم پرداخت.

هدف استفاده از لنز فیش آی چیست؟

هدف اصلی لنز فیش آی ثبت یک چشم انداز یا پرسپکتیو فوق‌العاده گسترده است؛ بسیار فراتر از آنچه سایر لنزهای دوربین می‌تواند به دست آورد. این مسئله به شما این امکان را می‌دهد تا صحنه‌های گسترده را در یک فریم ثبت کنید و جلوه‌ای متمایز و دراماتیک ایجاد کنید. با اغراق در انحنای خطوط مستقیم و واپیچش تصویر، لنز چشم ماهی تاثیری بصری به عکس‌های شما می‌افزاید و آن‌ها را به روشی منحصربه‌فرد برجسته می‌کند.

لنز فیش آی چطور کار می‌کند؟

مکانیسم کار عدسی فیش آی شامل ترکیبی از عوامل مختلف است.

 اولاً، این لنز دارای یک فاصله کانونی با زاویه‌ی فوق عریض است که معمولاً بین ۸ تا ۱۶ میلی‌متر است. کار این فاصله‌ی کانونی دربرگرفتن یک میدان دید وسیع است.

ثانیاً، لنز فیش آی از یک طراحی نوری تخصصی استفاده می‌کند که مرزهای توانایی لنزهای معمولی را جابجا می‌کند. به جای یک المنت جلویی صاف مانند بسیاری از لنزها، لنز فیش آی دارای یک المنت (لنز) جلویی بسیار خمیده و محدب است که به آن اجازه می‌دهد یک نمای گسترده را ثبت کند. این المنت جلویی منحنی، نور ورودی را به طور متفاوتی می‌شکند و در نتیجه واپیچش خاص لنز فیش آی ثبت می‌شود.

مطلب پیشنهادی: انواع دوربین عکاسی

انواع لنز فیش آی

دو نوع اصلی از لنزهای فیش آی وجود دارد: فیش آی دایره‌ای (circular) و فیش آی فول فریم (full-frame).

لنزهای فیش‌آی دایره‌ای، زاویه دید ۱۸۰ درجه را ثبت می‌کنند و در نتیجه تصویری کاملا دایره‌ای با نواحی سیاه در اطرافش ایجاد می‌کنند.

لنزهای فیش‌ آی فول فریم، نمایی عریض مشابه با زاویه دید دایره‌ای را ثبت می کنند اما مقدار تصویر بزرگ تری را در فریم ثبت می‌کند و در آن خبری از نواحی سیاه که در لنز دایره‌ای ایجاد می‌شود نیست.

موارد استفاده از لنز فیش آی

• عکاسی از منظره: لنزهای فیش آی با پرسپکتیو بسیار وسیع خود، در ثبت مناظر وسیع عالی هستند. آنها به شما امکان می دهند عناصر بیشتری را در کادر بگنجانید و صحنه را با‌شکوه‌تر و عمیق‌تر نشان دهید.
• عکاسی معماری: لنزهای چشم ماهی یک انتخاب ایده‌آل برای عکاسی از شگفتی‌های معماری هستند. این لنزها با تاکید بر عظمت ساختمان‌ها، مقیاس و خطوط چشمگیر سازه‌ها را بسیار خوب به نمایش می‌گذارند و به تصاویر شما چشم‌اندازی منحصر به فرد می دهند.

• عکاسی ورزشی و اکشن: وقتی صحبت از گرفتن سوژه‌هایی با حرکت سریع می‌شود، لنزهای فیش آی می توانند گزینه‌ی بسیار مناسبی باشند. نمای زاویه‌ی باز به شما این امکان را می‌دهد که صحنه‌ی اکشن وسیع‌تری را ثبت کنید و حس حرکت، انرژی و پویایی را در عکس‌هایتان به مخاطب القاء کنید.

• عکاسی خلاق: لنزهای فیش آی، ابزار فوق‌العاده‌ای برای رهاسازی قوه‌ی خلاقیت و تخیل شما هستند. واپیچش منحصر به فرد و پرسپکتیو اغراق‌آمیز آن‌ها می‌تواند برای عکاسی تجربی و انتزاعی استفاده شود. آن‌ها می‌توانند عکس‌های خیره‌کننده‌ای را هنگام استفاده از سوژه‌های نزدیک، پرتره‌ها و حتی عکاسی نجومی تولید کنند. بسیاری از هنرمندان نیز از این نوع لنز برای برای طراحی آلبوم موسیقی خود استفاده می‌کنند و نتایج واقعا جالبی را خلق می‌کنند. برای همین اگر قصد سفارش عکاسی دارید، می‌توانید به عکاس موردنظر خود بگویید که حتما از لنز فیش‌آی هم با توجه به خلاقیت خودش استفاده کند تا عکس‌های خیلی جالبی داشته باشید.

مطلب پیشنهادی: نکات عکاسی در سفر

مزایای استفاده از لنز فیش آی

• واپیچش دراماتیک: لنز فیش آی یک اعوجاج (واپیچش) مشخص در خطوط مستقیم ایجاد می‌کند. در نتیجه یک جلوه‌ی بصری چشمگیر ایجاد می‌کند که عکس‌های شما را از تصاویر معمولی متمایز می‌کند.
• تجربه‌ی بصری همه‌جانبه: با ثبت یک میدان دید وسیع، لنز چشم ماهی عکس های همه جانبه‌ای ارائه می دهد که حس حضور در صحنه را به بیننده القاء می‌کند.
• بیان خلاق: داشتن یک لنز فیش آی بین تجهیزات عکاسی به شما این امکان را می‌دهد تا چشم‌اندازهای جدید و منحصربه‌فرد را کشف کنید و دید خلاقانه‌ی خود را ارتقا دهید و شکوفا کنید.
• اندازه جمع و جور: لنزهای فیش آی معمولاً در اندازه‌های جمع و جور موجود هستند، که آنها را برای حمل در موقعیت های مختلف عکاسی قابل حمل و راحت می‌کند. حتی نوعی لنز فیش آی مخصوص گوشی وجود دارد که بسیار ریز است و برای عکاسی با موبایل هم می‌توان از آن استفاده کرد.

چند مثال از استفاده از لنز فیش آی در فیلم‌ها

از وس اندروسن گرفته تا وونگ کار وای که سکانس‌های بسیار جذابی از استفاده از این لنز در فیلم‌هایشان وجود دارد، کارگردانان مختلفی به استفاده از لنز فیش‌آی در سکانس‌‌های مختلف فیلم‌هایشان علاقه دارند. در ادامه لیستی از فیلم‌های جذابی که در آن‌ها از لنز fish-eye استفاده شده‌است. 

• Mid90s
• The Favorite 
• 2001: A Space Odyssey 
• Hot Shots
• The Truman Show
• Seconds
• The Royal Tenenbaums
• Fallen Angles
• Limitless

نتیجه‌گیری

لنز فیش آی ابزاری بسیار مهیج و در عین حال هنری است که می‌تواند با ارائه‌ی پرسپکتیو و میدان دید بی نظیر، سبک عکاسی و فیلمبرداری شما را متحول کند. بازی با نور و زوایا و خطوط، میدان دید گسترده و امکانات خلاقانه‌‌اش، این لنز را به ابزاری ضروری برای دوربین شما تبدیل کرده است. چه برای مناظر، معماری، اکشن، ورزشی، پرتره یا آزمایش‌های خلاقانه، لنز چشم ماهی دنیایی از فرصت‌های عکاسی کشف‌نشده را به روی شما باز می‌کند.