صورتحساب الکترونیکی مالیاتی چیست؟

در دهه‌های اخیر، با پیشرفت فناوری اطلاعات و ارتباطات، نظام‌های مالیاتی جهانی به سرعت در حال تغییر و به‌روزرسانی هستند. یکی از این تغییرات بارز، استفاده گسترده از صورتحساب‌های الکترونیکی مالیاتی است که به‌عنوان یک ابزار نوآورانه در مدیریت مالیات و حسابداری شناخته می‌شود.

در سال‌های اخیر بسیاری از صاحبان مشاغل در جهت کاهش مالیات پرداختی، دست به فرار مالیاتی یا دادن اطلاعات نادرست به سازمان مالیاتی کشور می‌زنند. در این راستا سازمان امور مالیاتی کشور، برای از بین بردن این سبک مشکلات دست به تبیین قوانین به‌روز و کاربردی زده است و با راه اندازی سامانه مودیان در جهت رفع تمامی مشکلات مالیاتی اقدام کرده است. یکی از مهم‌ترین و کاربردی‌ترین اصطلاحاتی که در سامانه مودیان مورد توجه قرار گرفته است، صورتحساب الکترونیکی مالیات است که در ادامه به بررسی چیستی و ویژگی‌های آن خواهیم پرداخت. همچنین نحوه صدور صورتحساب الکترونیکی مالیاتی و چالش‌های مسیر ثبت صورتحساب مالیاتی را نیز بررسی خواهیم کرد. 

صورتحساب الکترونیکی مالیات چیست؟

در سال‌های اخیر با پیشرفت تکنولوژی بسیاری از کشورها دست به تغییرات در سیستم مالیاتی خود زده‌اند و با بهره گیری از تکنولوژی روش‌های جدیدی را برای محاسبه مالیات و جلوگیری از فسادهای مالیاتی به وجود آورده‌اند. یکی از راهکارهایی که سازمان امور مالیاتی کشور برای رفع این مشکلات اتخاذ کرده است، استفاده از سامانه مودیان و صدور صورتحساب الکترونیکی مالیات است. با تدابیر قانون پایانه‌های فروشگاهی و سامانه مؤدیان، از لحظه اجرای این قانون، تمام صاحبان کسب و کارها و شرکت‌ها ملزم به ارسال فاکتورهای فروش الکترونیکی به سامانه مودیان شدند. در این قانون، صورتحساب الکترونیکی به‌شکل زیر تعریف شده است:

صورت‌حساب الکترونیکی مالیاتی، سندی است که دارای یک شماره منحصر به فرد مالیاتی است و اطلاعات مربوط به آن در حافظه مالیاتی فروشنده ثبت می‌شود.

صورتحساب الکترونیکی تماما منحصر به فرد است. این سند دارای شماره منحصر به فرد مالیاتی است که این شماره توسط سامانه مؤدیان به آن تخصیص داده می‌شود، در حالی‌که در گذشته فروشندگان خودشان شماره گذاری مالیاتی را انجام می‌دادند. همچنین صورتحساب مالیاتی موجب حفظ اطلاعات در حافظه مالیاتی سامانه می‌گردد. همه صورتحساب‌های الکترونیکی در حافظه مالیاتی ثبت و ذخیره می‌شوند که این مورد با فاکتورهای قبلی که به عنوان فاکتورهای رسمی میان فروشنده و خریدار مبادله می‌شدند، تفاوت دارد. به زبان ساده‌تر، صورتحساب الکترونیکی مشابه فاکتور رسمی به سبک قدیمی است با این تفاوت که از این پس شماره مالیاتی یکتا دارند و همگی در حافظه مالیاتی ثبت می‌شوند.

مطلب پیشنهادی: فاکتور رسمی چیست؟

یک صورتحساب الکترونیکی کامل باید چه ویژگی‌هایی داشته باشد؟

صورتحساب الکترونیکی مالیاتی یکی از تاثیرگذارترین اسناد موجود در پروسه تعیین مالیات افراد است. به همین دلیل این سند باید دارای ویژگی‌های متعددی باشد تا بتوان به آن استناد کرد. از اصلی‌ترین ویژگی‌های این سند می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.

• صورتحساب الکترونیکی به صورت الکترونیکی و از طریق سامانه مودیان صادر می‌گردد.
• شماره منحصر به فرد مالیاتی یکی از نکات قابل توجه در صورتحساب الکترونیکی مالیاتی است.
• اطلاعات مندرج در صورتحساب الکترونیکی مالیاتی، در حافظه مالیاتی فروشنده ذخیره می‌شود. 
• اطلاعات مندرج در صورتحساب الکترونیکی مالیاتی، در حافظه مالیاتی فروشنده ذخیره می‌شود. 

مطلب پیشنهادی: صورت معاملات فصلی چیست؟

انواع صورتحساب الکترونیکی

با پیشنهاد و تصویب قانون پایانه‌های فروشگاهی و سامانه مؤدیان، تعداد انواع صورت‌حساب الکترونیکی از سه نوع به چهار نوع افزایش یافته است. هر یک از صورتحساب‌های الکترونیکی مالیاتی ویژگی‌های یکتا و اطلاعات خاص خود را دارا هستند که در ادامه به بررسی انواع صورتحساب‌های الکترونیکی مالیاتی می‌پردازیم. 

صورتحساب الکترونیکی نوع اول

صورتحساب الکترونیکی مالیاتی نوع اول شامل اطلاعات جامع فروشنده و خریدار می‌شود. مطابق تعریف قانون مودیان، اطلاعاتی چون هویت خریدار، جزئیات فروش و مشخصات کالا در آن ثبت می‌شود. شماره اقتصادی نیز باید در سامانه مودیان ثبت شده باشد تا این صورتحساب به عنوان سند مالیاتی مورد تایید قرار گیرد.

صورتحساب الکترونیکی نوع دوم

تفاوت اصلی صورتحساب الکترونیکی نوع دوم با نوع اول در عدم ثبت اطلاعات خریدار می‌باشد، زیرا در این نوع از صورتحساب الکترونیکی، اطلاعات خریدار ثبت نمی‌شود. بنابراین، این صورتحساب برای اعتبار مالیاتی مورد استفاده قرار نمی‌گیرد، زیرا اطلاعات خریدار در آن ثبت نشده یا تایید نشده است.

صورتحساب الکترونیکی نوع سوم

این صورتحساب حاوی مبلغ پرداختی به همراه اطلاعات محدودی درباره فروشنده، زمان و تاریخ صدور می‌باشد. اما اطلاعات دقیقی درباره خریدار یا جزئیات محصول در آن ثبت نمی‌شود. از این رو، نمی‌توان از این صورتحساب به عنوان سند مالیاتی برای محاسبه مالیات استفاده کرد، به‌عنوان مثال، رسید پرداخت خودپرداز جزء این دسته قرار می‌گیرد.

صورتحساب الکترونیکی نوع چهارم

این نوع صورتحساب الکترونیکی نیز جدیداً افزوده شده است. جزئیات دقیق‌تر در مورد محصولات و خدمات فراهم شده در آن ثبت می‌شود. این نوع صورتحساب برخلاف دیگر متدهای صورتحساب الکترونیکی، دارای اطلاعات جزئیات محصولات یا خدمات است که می‌تواند به عنوان یک سند مالیاتی اعتباری مورد استفاده قرار گیرد.

چرا باید حتما صورتحساب الکترونیکی مالیاتی را صادر کنیم؟

صورتحساب الکترونیکی مالیاتی مزایای متعددی برای مودیان مالیاتی که تصمیم به صدور صورتحساب الکترونیکی مالیاتی گرفته‌اند، دارد که از اصلی‌ترین ان‌ها می‌توان به بخشودگی جرایم مالیاتی و معافیت از پرداخت آن‌ها اشاره کرد. از دیگر مزایا صدور صورتحساب الکترونیکی مالیاتی می‌توان به مواد زیر اشاره کرد.

توجه به ماده 4 قانون پایانه های فروشگاهی

مطابق ماده 4 قانون پایانه های فروشگاهی و سامانه مودیان، اصل بر صحت اطلاعات و عملکرد مودیان مالیاتی است که اقدام به صدور صورتحساب الکترونیکی می‌نمایند. با این روش، ممیز مالیاتی می‌تواند به سرعت و بدون نیاز به مراجعه حضوری، اطلاعات مرتبط با صورتحساب را بررسی و مالیات را محاسبه نماید.

عدم نیازی به ثبت معاملات فصلی

صورت معاملات فصلی یکی از مواردی است که مودیان باید در سامانه معاملات فصلی ثبت کنند. اما مودیانی که برای صدور صورتحساب الکترونیکی مالیاتی اقدام کرده‌اند، از ثبت اطلاعات مرتبط با معاملات در سامانه معاملات فصلی معاف می‌شوند.

عدم تعلق جرایم مالیاتی

صدور صورتحساب الکترونیکی مالیاتی از جرایم مالیاتی به تعلق گرفته به مودیان جلوگیری می‌کند. بنابراین، مودیان از جرایم مرتبط با عدم صدور صورتحساب الکترونیکی معاف می‌شوند.

امکان اعتراض به مالیات

یکی دیگر از مزایا استفاده از صورتحساب الکترونیکی مالیاتی این است که حق اعتراض به میزان مالیات را برای مودیان فراهم می‌کند. مودیانی که صورتحساب الکترونیکی مالیاتی را ثبت کرده باشند در صورت مخالفت با میزان تعیین شده مالیات توسط ممیز مالیاتی، می‌توانند به میزان مالیات در مراجع حل اختلاف مالیاتی اعتراض کنند.

مطلب پیشنهادی: بهترین نرم افزارهای حسابداری

چالش‌های مسیر ثبت صورتحساب الکترونیکی مالیات

ثبت صورتحساب الکترونیکی مالیات مزایای زیادی به دنبال دارد و بسیاری از افراد برای بهره مندی از این مزایا، نسبت به ثبت صورتحساب الکترونیکی مالیاتی اقدام می‌کنند. اما لازم به ذکر است که در مسیر ثبت صورتحساب الکترونیکی مالیاتی چالش‌هایی وجود دارد که به بررسی آن‌ها می‌پردازیم.

نیاز به دسترسی به اینترنت

برای استفاده از سیستم صورتحساب الکترونیکی مالیاتی، نیاز به دسترسی به اینترنت پایدار و قابل اعتماد دارید. در مناطقی یا بازه‌های زمانی که دسترسی به اینترنت محدود یا ناپایدار است، ممکن است مشکلات در ارسال و دریافت اطلاعات مالیاتی به وجود آید.

مسائل امنیتی

یکی از نکاتی که در حین فرآیند مالیاتی از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است، مسائل امنیتی است. با توجه به اهمیت این موضوع بهتر است در حین فرآیند صدور صورتحساب الکترونیکی مالیاتی، به تمامی موارد امنیتی توجه گردد.

نیاز به آموزش و فهم مفاهیم مالیاتی

استفاده از سیستم صورتحساب الکترونیکی نیازمند آشنایی با مفاهیم و قوانین مالیاتی است. افراد باید با محاسبات مالیاتی و قوانین مربوطه آشنا باشند تا از اشکالات قانونی و مالی جلوگیری کنند. همچنین، استخدام حسابدار مسلط به مفاهیم و قوانین مالیاتی برای رسیدگی به امور ثبت صورتحساب الکترونیکی مالیات می‌تواند کاربردی باشد.

مطلب پیشنهادی: آشنایی با شغل حسابداری

نیاز به تجهیزات و نرم‌افزارهای مناسب

استفاده از سامانه صورتحساب الکترونیکی ممکن است نیاز به تجهیزات و نرم‌افزارهای خاصی داشته باشد که هزینه‌های مرتبط با آنها ممکن است بالا باشد. برای مثال، ساخت نرم‌افزار حسابداری یکی از امور کاربردی و هزینه‌بر در زمینه امور مالی است.

نیاز به هماهنگی با سازمان‌های مالیاتی

برای استفاده از صورتحساب الکترونیکی مالیاتی، نیاز به هماهنگی و همکاری با سازمان‌های مالیاتی دارید. این شامل ثبت‌نام در سامانه مالیاتی آنلاین و رعایت الزامات و مقررات مربوطه است. در طول روند ثبت صورتحساب‌های الکترونیکی در هر مرحله می‌بایست قوانین مالیاتی را بررسی کرده و آن کار را با توجه به قوانین مربوطه و چارچوب‌های تعیین شده انجام دهید.

صورتحساب الکترونیکی مالیاتی اشخاص حقیقی و حقوقی

با توجه به بند ج ماده ۱ قانون پایانه‌های فروشگاهی و سامانه مودیان مالیاتی، همه اشخاص حقیقی (صاحبان مشاغل)، از جمله صنفی و غیرصنفی و اشخاص حقوقی ملزم به ثبت نام در سامانه مودیان هستند. در نتیجه، فروشگاه‌ها و واحدهای صنفی که به طور مستقیم با مشتریان در ارتباطند، باید هنگام ثبت نام در سامانه مودیان، از پایانه فروشگاهی استفاده کنند. اما برای مودیانی که ارتباط مستقیم با مشتریان ندارند، استفاده از پایانه فروشگاهی الزامی نیست. در این صورت، این دسته از مودیان تنها باید صورتحساب‌های خود را با رعایت قوانین سازمان از طریق سامانه مودیان ارائه دهند.

مطلب پیشنهادی: بهترین سایت‌های حسابداری

برای اشخاص حقوقی، رویه یکسانی وجود دارد. برای رعایت قوانین مالیاتی، تمام اشخاص حقوقی در معاملات با اشخاص ثالث موظف به ثبت صورتحساب الکترونیکی و فاکتورهای فروش در سامانه مودیان مالیاتی هستند. برای شروع این فرآیند، ابتدا باید به وبسایت tp.tax.gov.ir مراجعه و فرآیند ثبت نام صورتحساب الکترونیکی را کامل کنید. سپس با تکمیل اطلاعات و احراز هویت، می‌توانید وارد کارپوشه خود در سامانه شده و به ارسال صورتحساب الکترونیکی به سامانه مودیان بپردازید.

نحوه صدور صورتحساب الکترونیکی مالیاتی

با توجه به نکات ذکر شده امروزی بسیاری از اشخاص حقیقی و حقوقی در تلاشند تا با ارسال و صدور صورتحساب الکترونیکی مالیاتی، از مزایا آن بهره مند شوند. در این مسیر برای ارسال صورتحساب الکترونیکی مالیاتی، دو روش کلی در دسترس است.

۱. از طریق سامانه مودیان

• ثبت‌نام در سامانه مالیاتی: ثبت نام در سامانه مالیاتی اولین مرحله جهت ایجاد ارتباط مستقیم با سازمان مالیاتی است. در این راستا برای صدور صورتحساب الکترونیکی مالیاتی باید در سامانه مالیاتی ثبت نام کنید.
• ورود به سامانه حسابداری: پیش از تکمیل فرم صورتحساب مالیاتی، به سامانه حسابداری خود وارد شده و اطلاعات مالیاتی خود را ثبت کنید. این شامل سوابق حسابداری و مدارک مرتبط با موضوع می‌شود.
• تعیین دوره مالیاتی: قبل از تکمیل فرم صورتحساب، دوره مالیاتی مربوطه را تعیین کنید. این مرحله مهم برای محاسبه مالیات و تهیه صورتحساب ضروری است.
• تایید اطلاعات: پس از تکمیل فرم صورتحساب، اطلاعات خود را تایید کنید. این مرحله توسط حسابدار یا کارشناس مالیاتی صورت می‌پذیرد.
• ارسال صورتحساب به سازمان مالیاتی: صورتحساب را در سامانه مالیاتی مشخص‌شده توسط دولت یا سازمان مالیاتی، ثبت و الکترونیکی ارسال کنید.
• پرداخت مالیات: مبلغ مالیات را محاسبه کنید و طبق قوانین مالیاتی پرداخت نمایید. این قدم حیاتی جهت انجام تعهدات مالیاتی است.
• تاییدیه و پیگیری: پس از پرداخت، یک تاییدیه الکترونیکی از سامانه مالیاتی دریافت کنید. این تاییدیه نشان‌دهنده صحت و تکمیل صورتحساب مالیاتی شما می‌باشد.
• ارائه مستندات: در صورت نیاز، سازمان مالیاتی ممکن است از شما خواسته باشد مستندات و مدارک مالیاتی تکمیلی را ارائه کنید. این اطلاعات تکمیلی جهت تضمین صحت اطلاعات ارسالی می‌باشد.

مطلب پیشنهادی: تنخواه گردان حسابداری چیست؟

۲. از طریق سامانه ثبت معاملات آنلاین (ثامن)

• به سامانه درگاه ملی پرداخت مالیات، سامانه ثامن مراجعه کرده و ثبت نام خود را تکمیل کنید. 
• در سامانه عضو شده و کارپوشه ایجاد کنید.
• اطلاعات را ثبت کرده و کارپوشه خود را ایجاد کنید.
• به سامانه مودیان بازگردید و صورتحساب‌های خود را ارسال کنید.
• با انجام این مراحل، می‌توانید به سادگی و با رعایت قوانین و مقررات، صورتحساب الکترونیکی مالیاتی خود را ثبت یا ارسال کنید.

نظرات خود را برایمان بنویسید.