امضای دیجیتال چیست؟

بشر همیشه در هر زمینه‌ای در حال ترقی بوده است، تجارت هم از این قضیه مستثنا نبوده است. امضای دیجیتال هم به همین دلیل به وجود آمده است. به مرور زمان و با آنلاین شدن تجارت‌ها، اسناد‌ها، قرارداد‌ها و سایر موارد دیگر، امضای فیزیکی و در کل مراجعه حضوری افراد، یک کار زمان بر و محدود‌کننده شناخته می‌شود. از سمت دیگر همان قدر که بشر، در انجام دادن کار‌های مفید پیشرو بوده، همانقدر هم در شرارت خودش را ارتقا داده است. همین اتفاق باعث شده تا برای اینکه اصالت یک سند دیجیتالی را بررسی کنیم، نیاز باشد تا یک معیار قانونی وجود داشته باشد. این معیار به وجود آمده، همان امضای دیجیتال است. ما با این امضا می‌توانیم اصالت یک سند را مورد بررسی قرار دهیم. در این محتوا قصد داریم تا به شما بگوییم امضای دیجیتال چیست و چه کاربرد‌هایی دارد.

امضای دیجیتال چیست؟

همه ما با مفهوم امضا به صورت قدیمی خودش آشنا هستیم. در واقع ما با امضا کردن یک سند، آن را تأیید می‌کنیم که از سمت ما اصالت دارد و شما می‌توانید با این کار، مهر تأییدیه خودتان را بر روی اون سند بزنید. حالا هر سندی که می‌خواهد باشد. امضای دیجیتال هم از نظر عملکردی، تفاوتی با امضای قدیمی ندارد و فقط تنها چیزی که متفاوت است، شیوه اجرا کردن امضا است. حالا برای این که امضا را شما انجام دهید، نیازی نیست که حتماً بر روی یک برگه امضا بدهید. شما می‌توانید از هر جایی که هستید، به صورت دیجیتالی و کاملاً آنلاین امضای خودتون را انجام بدید. نکته بعدی این است که امضای دیجیتال دارای امنیت بسیار بیشتری است، زیرا که اطلاعات کامل‌تری هم از مبدا امضا و هم مقصد گرفته می‌شود و صرفاً یک نشان بر روی برگه نیست که قابل جعل باشد، به هیچ عنوان نمی‌شود امضای دیجیتال را حداقل فعلا یا به سادگی جعل کرد.

پس اگر بخواهیم در یک جمله خلاصه کنیم: امضای دیجیتال یک مکانیزم رمزنگاری است که برای تأیید هویت یک شخص یا سازمان و اطمینان از صحت و یکپارچگی یک پیام یا سند الکترونیکی استفاده می‌شود.

امنیت امضای دیجیتال چگونه است؟

همان طور که بالاتر اشاره کردیم، امضای دیجیتال تفاوت خاصی از نظر عملکردی با امضای عادی ندارد. چیزی که آن را متفاوت کرده است شیوه انجام آن است. امضای دیجیتال مبتنی بر استاندارد‌های PKI و الگوریتم RSA هستند. این دسته از امضا‌ها از یک تکنیک ریاضی پیشرفته، برای احراز هویت امضا‌کننده استفاده می‌کند و همین موضوع باعث می‌شود که اسناد و پیام‌های دیجیتالی ارسال شده به صورت الکترونیکی، در حین انتقال تغییر نکرده و دستکاری هم نشود. موضوع دیگر این است که امضا‌کنندگان می‌توانند از این نوع امضای برای هر نوع اسنادی استفاده کنند و فرقی نمی‌کند که این سند برای چه کاری است. امضای دیجیتال می‌تواند برای وام، سفته و یا سایر اسناد دیگر استفاده شود.

مطلب پیشنهادی: فاکتور رسمی چیست؟

امضای دیجیتال چگونه کار می‌کند؟

استفاده از الگوریتم‌های رمزنگاری در سطح وب شرایطی را ایجاد کرده است، که ابزار‌های امنیتی مثل همین امضای دیجیتال به وجود آمده‌اند. همان طور که اشاره کردیم، امضای دیجیتال با استفاده از الگوریتم RSA کار می‌کند. این الگوریتم شرایطی را به وجود آورده است، که دو نوع قفل امنیتی به نام کلید عمومی و کلید خصوصی را ایجاد کرده است. حالا کلید عمومی چه فرقی با کلید خصوصی دارد؟ برای اینکه با یک مثال بهتر متوجه بشید یک آپارتمان را در نظر بگیرید. هر آپارتمانی دارای یک درب عمومی است. در واقع شما با باز کردن این در وارد آپارتمان میشید، و برای اینکه وارد هر واحد بشید نیاز به یک کلید خصوصی‌تر دارید، که هیچ کس جز صاحب خانه ها به آن دسترسی ندارد. این در واقع تفاوت بین کلید عمومی و خصوصی است. شاید افراد بتوانند به کلید عمومی شما دسترسی پیدا کنند، آن هم نه به طور عادی، فقط تحت شرایطی که شما یک سری اختیارات اولیه را به آن‌ها داده باشید، ولی دسترسی به کلید خصوصی به جز شخص شما، برای سایرین غیر ممکن است وهیچ کس جز خود شما به آن دسترسی ندارد.

شاید بپرسید این کلید خصوصی دقیقاً چه نوع رمزی است؟ رمز‌هایی یکتا که برای هر فردی متفاوت است، مثل تشخیص چهره، انگشت‌نگاری، تشخیص صوت و مردمک چشم از جمله این رمز هاست که برای هر فردی متفاوت است. کلید خصوصی فقط مختص یکی از شیوه‌های بالا نیست، در اکثر موارد ( هرچقدر امضای سند مهمتر باشد، شرایط سخت‌تر است) این امضا‌ها از کلید‌های خصوصی مختلفی ایجاد شده‌اند. یعنی برای مثال، هم از شما تشخیص چهره درخواست می‌کنند، هم اثر انگشت و یا حتی در مواردی شاید همه ی این قفل‌های امنیتی را از شما باهم درخواست کنند. با وجود این شیوه امنیتی، آمار کلاهبرداری و دزدی در فضای اینترنتی برای جعل سند، به شدت کاهش پیدا می‌کند.

کاربرد‌های امضای دیجیتال

حالا که فهمیدیم امضای دیجیتال چیست، وقت آن شده تا با کاربرد‌های این نوع امضا هم آشنا شویم. در واقع کاربرد‌های امضای دیجیتال در حال حاضر با توجه به سیستم مالی و اسنادی هر کشوری متفاوت است. اما ما با توجه به کشور خودمان، مهمترین کاربرد‌های امضای دیجیتال را برای شما نام می‌بریم.

1) احراز هویت افراد

یکی از مهمترین کاربرد‌های امضای دیجیتال در دنیای امروز این است که هویت افراد را برای ما آشکار می‌کند. این موضوع هم باعث می‌شود، تا جعل‌های مالی چه به صورت اختلاص و یا دزدی به حداقل خودش برسد. یعنی نه تنها برای افراد عادی این موضوع سودآور است، بلکه برای کشور هم به عنوان یک راهکار عالی شناخته می‌شود. هیچ خدمات بانکی و مالی به صورت دیجیتالی رخ نمی‌دهد، مگر که افراد امضای دیجیتالی انجام دهند و تمامی آن‌ها باید در این مرحله هویت خودشان را هم آشکار کنند. با این کار دیگر جعل سندی رخ نمی‌دهد. چه فردی که امضا می‌کند و چه فردی که دریافت‌کننده امضا است، هویتشان ثبت می‌شود. از منظر دیگر، افراد نیازی نیست نگران کلاهبرداری‌های این شکلی باشند. در ضمن برای این که شیوه جدید بانکداری که بانکداری الکترونیک نامیده می‌شود، ایمن باشد، بایستی حتماً احراز هویت گرفته شود.

2) جلوگیری از کلاهبرداری

برای همه ما پیش آمده و یا شنیده‌ایم که یکسری افراد، امضایشان جعل شده است و یا طرف مقابل، زیر بار امضایی که بر روی سند‌ زده است نمی‌رود. همین موضوع باعث شده است که بین طرفین، مشکلات حقوقی ایجاد شود و همین شروع یک درگیری حقوقی است که زمانی زیادی از افراد گرفته شود. حالا با آمدن امضای دیجیتال، دیگر رخ دادن همچین مواردی به حداقل می‌رسد. دیگر کسی نمی‌تواند صدای ضبط شده خودش به همراه تصویرش را به عنوان امضای خودش قبول نکند. همین موضوع ریشه جعل و کلاهبرداری را در آینده نه چندان دور، تقریبا به طور کامل خشک خواهد کرد.

مطلب پیشنهادی: قرارداد هوشمند چیست؟

3) اطمینان از اصالت اطلاعات

یکی دیگر از شیوه‌های کلاهبرداری در قدیم این بود که برخی از سند‌ها بعد از امضای تغییر می‌کردند. در واقع متن را بعد از امضای دو طرف تغییر می‌دادند و خوب این یک مشکل اساسی بود که باعث می‌شد که روند حقوقی سختی، برای اثبات جعلی بودن سند پیش برود. حالا با به وجود آمدن امضای دیجیتال، دیگر شرایطی مثل قبل وجود ندارد و دیگر شیوه‌های کلاهبرداری این شکلی کاملاً منقضی شده است. با امضای دیجیتال شفاف‌سازی کاملی ایجاد می‌شود و زمان عقد قرارداد و متن آن ثبت می‌شود و دیگر هم به هیچ وجه قابل تغییر نیست، مگر اینکه طرفین به صورت حقوقی تصمیم بگیرند که قرارداد قبلی را نقض و یک قرارداد جدید را ثبت کنند.
از کاربرد‌های امضای دیجیتال گفتیم و حالا وقت آن شده است، که به سراغ مزایای امضای دیجیتال بپردازیم تا به طور کامل با این نوع از امضای آشنا شوید.

مزایای امضای دیجیتال

1) کاهش اتلاف وقت

یکی از مهمترین مزایای امضای دیجیتال، کاهش دادن زمان است. اگر قرار بود مراودات مالی و حقوقی به صورت قدیمی باقی بماند، شما بایستی در طول روز زمان خیلی زیادی را صرف امضا جمع کردن از اداره‌های مختلفی برای کارتان صرف می‌کردید یا حتی باید در صف طولانی گرفتن وام، سفته و یا هر خدمات بانکی قرار بود دریافت کنید، قرار می‌گرفتید. اما همه این معضل‌ها در حال حاضر با به وجود آمدن امضای دیجیتال و همچنین الکترونیک بانک‌ها کاملاً از بین رفته است و شما می‌توانید از اتلاف وقت به خوبی جلوگیری کنید.

2) افزایش امنیت

در مورد امنیت روش جدید هم کاملاً توضیح دادیم. با آمدن صحنه دیجیتال و الکترونیک به خصوص در امور مالی و اسنادی، دیگر خبری از تقلب‌های قدیمی نیست. این اتفاق باعث شده که شفاف‌سازی ایجاد شود و از این جهت دیگر افراد و حتی مدیران هم توانایی تقلب کردن ندارند. همه چیز ثبت می‌شود و این ثبت شدن جلوی هر اتفاق اشتباهی را می‌گیرد. می‌توان اینطوری گفت زمانی که شما از امضای دیجیتال برای ثبت یک سند استفاده می‌کنید، دیگر نیازی نیست نگران اتفاقات این گونه باشید. خیال شما می‌تواند راحت باشد چون همه چیزی ثبت می‌شود و دیگر جایی برای نگرانی وجود ندارد.
نکته دیگر این است که حتی اگر خود شما هم به صورت اشتباهی یا اصلاً از قصد اطلاعاتی را برای دیگران ارسال کنید، باز هم نمی‌توانند روی امضای دیجیتال شما تأثیر بگذارند. همه این‌ها باعث شده تا هم حریم خصوصی شما و هم امنیت کاری که انجام می‌شود، صد در صد حفظ شود و دیگر نگرانی بابت این نداشته باشید که حتی اطلاعاتی اولیه شما هم جایی پخش شود.

مطلب پیشنهادی: داده باز چیست؟

3) جلوگیری از هزینه اضافی

برای پر کردن هر برگه و گرفتن هر امضا، شما بایستی هزینه مالی زیادی انجام می‌دادید که الان اصلاً نیاز نیست این هزینه را پرداخت کنید. تنها هزینه‌هایی که از شما دریافت می‌شود، هزینه‌هایی است که باید به عنوان ثبت سفته و یا کارهای بانکی، به بانک بپردازید و دیگر نیازی به کاغذ بازی‌های مختلف وجود ندارد. امضای دیجیتال همه این مزایا را با خودش به همراه آورده، شاید اول کار کردن و یا جلو بردن این روش سخت و دشوار به نظر برسد. ولی الان با دانستن این موارد مطمئن شدید که چقدر این روش جدید بهتر و کم ریسک‌تر است.

حرف پایانی

امضای دیجیتال فضای جدیدی را به وجود آورده است که شما بتوانید با امنیت بیشتر و همچنین حفظ حریم خصوصی بدون کمترین زحمتی اسناد خودتان را با اصالت کنید و یا اصالت سند دیگران را بررسی کنید. دیگر نیازی نیست که حتماً به صورت حضوری زمان خودتان را صرف کنید تا یک سند را امضا کنید. نیازی نیست ساعت‌ها در صف بانک بنشینید تا یک سفته کسب کنید یا اینکه بتوانید سفته خودتان را معتبر کنید تا از آن طریق وام دریافت کنید.

اگر سؤال شده برای شما که امضای دیجیتال چیست و چه تاثیری در دنیای امروز دارد، باید بگوییم همین فضای جدید الکترونیکی شدن بانک‌ها، اسناد‌های مختلف را مدیون آن هستیم. حالا دیگر نیازی نیست که نگرانی‌های سابق را داشته باشید. همه چیزی شفاف است، هیچ کس نمی‌تواند امضای شما را جعل کند، کسی نمی‌تواند محتوای سند و قرارداد را بعد از زدن امضا‌ها تغییر دهد. همه این موارد به صورت سراسری ثبت می‌شود. شاید در حال حاضر و برای شروع این کار برای اکثر افراد سخت به نظر برسد، اما بدانید که در شیوه قدیمی، هم زمان بیشتری و صرف می‌کردید،و هم تک تک همین مراحل را باید انجام می‌دادید. با این تفاوت که احتمال داشت، خیلی از مواقع به مشکلاتی مثل کلاهبرداری و … هم بر بخورید.

امیدواریم در این محتوا به خوبی متوجه شیوه کار کردی امضای دیجیتال و همچنین مزایایی که دارد شده باشید. اگر سؤالی در این مورد دارید یا این که سابقه استفاده از امضا‌های دیجیتال را داشتید، حتماً برای ما نظر خودتان را کامنت کنید.