جریان نقدینگی چیست و چه کاربردی دارد؟

اگر کسب و کاری دارید و یا اینکه علاقه‌مند به حوزه‌های مالی هستید، احتمالا واژه جریان نقدینگی به گوشتان خورده باشد. یکی از مهمترین ارکان یک کسب و کار را هزینه‌ها و درآمد‌ها تشکیل می‌دهد. اگر قرار باشد که یک کسب و کار راه بیندازید و یا حتی مخارج ساده و خانگی خودتان را هم کنترل کنید، نیاز دارید که با جریان نقدینگی آشنا شوید. دقت داشته باشید که دانستن مهارت‌های مالی در سراسر زندگی و برای همه افراد مفید است. مطمئن باشید که بعد از فهمیدن اهمیت جریان نقدینگی حتی در زندگی خودتان هم می‌توانید، شرایط مالی خودتان را بهتر کنترل کنید. در ادامه این محتوا با ما همراه باشید.

جریان نقدینگی چیست؟

به طور کلی جریان نقدینگی به پول در حال گردشی گفته می‌شود که به عنوان هزینه و درآمد آن را کنترل می‌کنید. به معنای دیگر به ورود و خروج پول در یک بازه زمانی معین در یک کسب و کار و یا زندگی جریان نقدینگی گفته می‌شود. مشخصاً هر چقدر جریان نقدینگی کسب و کاری بیشتر باشد، نشان دهنده این است که این کسب و کار در سود دهی بالاتری قرار دارد. به جز کسب و کار، در زندگی هم به همین شکل است. در واقع پایه پولی و جریان نقدینگی با یکدیگر مرتبط هستند، ولی دو موضوع تقریبا مخالف می باشند.

اگر شما نمی‌توانید تا آخر ماه هیچ پولی را پس انداز کنید، دلیلش این است که مدیریت نقدینگی را بلد نیسیتید. باید تلاش کنید که برای درآمد خودتان هم یک جریان نقدینگی مثبت درست کنید که برای زندگی خودتان پس انداز داشته باشید. فراموش نکنید شاید در شروع یک کسب و کار جریان نقدینگی کم یا حتی منفی را تجربه کنید، اما با مرور زمان باید سعی کنید به نسبت درآمدی که دارید بعد از کنار گذاشتن هزینه‌های عادی که انجام می‌دهید کسب و کارتان را گسترش دهید.

اهمیت جریان نقدینگی چیست؟

جریان نقدینگی مهمترین قسمت مالی یک کسب و کار است. زمانی که جریان نقدینگی کسب و کار شما مثبت نشود، قطعاً ارزش زیادی نخواهد داشت. در واقع شما زمانی به سوددهی می‌رسید که هزینه‌ها را از درآمد خودتان کم کنید که در نهایت، این موضوع تبدیل می‌شود به Cash Flow یا همان جریان نقدینگی که بسیار اهمیت دارد. یکی از مهمترین اهمیت‌های این موضوع این است که در روند پروژه می‌تواند بسیار تأثیر‌گذار باشد. اگر کسب و کاری بخواهد کار خودش را گسترش دهد، برای مثال شعبه‌ای جدید بزند و در زمان ساخت به جریان نقدینگی اهمیت ندهد، ممکن است نه تنها شعبه‌ای جدید نتوانند افتتاح کنند بلکه کلاً ورشکسته شوند.

پس کسب و کاری موفق است که به طور جدید جریان نقدینگی خودش را محاسبه کند و سپس نسبت به پس انداز و سود‌هایی که کسب می‌کند کسب و کار خودش را گسترش دهد. بعضی از مواقع بدون در نظر گرفتن این موضوع، بیزینس‌هایی کسب و کار خودشان را گسترش می‌دهند که ناگهان با مشکل کمبود بودجه بر می‌خورند. اگر قبل از شروع انجام یک پروژه بزرگ و یا گسترش کسب و کار، Cash Flow را به درستی اندازه‌گیری کنند، قطعاً موفق خواهند شد با کمترین ریسک کار خودشان را انجام دهند.

جدا از انجام پروژه‌ها، جریان نقدینگی ارزش شرکت و کسب و کار شما را نشان می‌دهد. بنابراین از موضوع بسیار زیادی اهمیت دارد. از طرف دیگر زمانی که اداره مالیات و یا سایر ادارت برای ارزش‌گذاری و یا حتی بررسی کسب و کار شما به سراغتان می‌آیند، شما بایستی مدارک مهمی مثل جریان نقدینگی را به آن‌ها نشان دهید. در غیر این صورت ممکن است یک مالیات و یا ارزش‌گذاری غلط بر روی کسب و کار شما بگذارند.

همچنین با جریان نقدینگی شما می‌توانید کسب و کار خودتان را بررسی کنید. منظور از بررسی این است که شما می‌توانید متوجه این بشوید که آیا تصمیمات اخیری که گرفته‌اید برای کسب و کارتان مفید بوده است یا خیر! برای مثال ممکن است یک کمپین تبلیغاتی ساخته باشید، بایستی با بررسی جربان نقدینگی متوجه این موضوع شوید که آیا سود دهی و ارزش کسب و کار شما نسبت به گذشته بهتر شده است یا خیر. برای همین است که می‌گوییم جریان نقدینگی مهمترین بخش مالی یک زندگی و یا کسب و کاری است که شما دارید.

کسب و کار‌هایی موفق هستند که دانش خودشان را در زمینه مدیریت جریان نقدینگی بیشتر از گذشته کنند. همچنین در ادامه مسیر می‌توانید از یک حسابداری و یا متخصص امور مالی برای بررسی جریان نقدینگی که دارید کمک بگیرید. خلاصه کلام اینکه اهمیت جریان نقدینگی را می‌توانید در سراسر کسب و کار و زندگی خودتان حس کنید. اگر می‌خواهید متوجه شوید که وقت آن شده است کسب و کارتان را گسترش دهید یا اینکه در چند وقت اخیر کمپین تبلیغاتی که ساخته‌اید مفید بوده است یا خیر، باید Cash Flow خودتان را با دقت زیر نظر بگیرید.

مطلب پیشنهادی: پول حقیقی در بورس چیست؟

جریان نقدینگی مثبت و منفی چیست؟

اول از همه باید بدانید که یک شرکت خوب دارای یک دارایی مشخص است برای خودش است. جریان نقدینگی مقدار خالص وجه نقدی است که به کسب و کار شما وارد و خارج می‌شود. حالا اگر جریان نقدینگی که وارد شرکت شما می‌شود، بیشتر از وجه نقدی باشد که از شرکت شما خارج می‌شود نشان دهنده این است که جریان نقدینگی شرکت شما مثبت می‌باشد. در صورتی که جریان نقدینگی کسب و کار مثبت باشد، می‌تواند دارایی‌های خودش را افزایش دهد و به واسطه آن در پروژه‌های جدیدی سرمایه‌گذاری کند. کسب و کاری موفق است که به طور کلی دارای جریان نقدینگی مثبتی در اکثر طول سال باشد.

جریان نقدینگی منفی کاملاً برعکس مثبت است. در واقع زمانی که مقدار وجه نقد خروجی یک کسب و کار بیشتر از مقدار جریان ورودی یک کسب و کار می‌شود، به آن جریان نقدینگی منفی می‌گوییم. مشخص است که منفی بودن cash flow باعث می‌شود تا دارایی‌های کسب و کار به خطر بیفتد و کسب و کار برای بقای خودش از آن‌ها استفاده کند. در این زمان باید کسب وکار‌ها هزینه‌های خودشان را کاهش دهند تا بتوانند دوباره به شرایط مثبت بازگردند.

برای کنترل جریان نقدینگی چه باید کرد؟

برای کنترل جریان نقدینگی کار‌های زیادی وجود دارد که می‌توانید از آن‌ها استفاده کنید. برای مثال شما می‌توانید وضعیت مالی کسب و کار خودتان را به یک کارشناس نشان دهید و یا حتی اگر کسب و کاری دارید که در آن پول نقد زیادی جابه جا می‌شود، از یک حسابدار دورکار یا حضوری کمک بگیرید. همچنین نرم‌افزار‌های زیادی وجود دارند که به صورت اتوماسیون به شما کمک می‌کنند تا بتوانید جریان نقدینگی خودتان و سایر شاخص‌های مالی کسب و کارتان را اندازه‌گیری کنید.

خلاصه اینکه روش‌های زیادی برای کنترل جریان نقدینگی وجود دارد، اما باید به عنوان یک رئیس کسب و کار خودتان هم به اندازه کافی در مورد جریان نقدینگی و شاخص‌های مالی کسب و کار خودتان آگاهی داشته باشید. برای اینکه شما در نهایت باید تشخیص دهید که کسب و کارتان را کی و چه زمانی باید گسترش دهید و یا در یک پروژه جدید سرمایه‌گذاری کنید. برای همین بایستی حداقل سعی کنید که به یک آگاهی نسبی از شاخص مالی خودتان برسید.

یکی از مهمترین نرم‌افزار‌هایی که استفاده از آن هم سخت نیست و اگر کسب و کار کوچکی هم داشته باشید، می‌توانید از آن استفاده کنید اکسل می‌باشد. یادگیری اکسل برای مدیریت مالی و بررسی شاخصه‌هایی مثل جریان نقدینگی بسیار مهم است. برای همین برای رئیس کسب و کار‌های ساده مثل فروشگاه‌های کوچک و یا سایر فروشگاه‌هایی که کوچک هستند، استفاده از برنامه‌هایی از این دست می‌تواند بسیار کمک‌کننده باشد.

آموزش حرفه‌ای اکسل در کارآموز

انواع جریان نقدینگی

تا الان در مورد جریان نقدینگی، مثبت و منفی بودن آن صحبت کردیم. همچنین فهمیدیم که چقدر می‌تواند برای گسترش، مدیریت و ارزش‌گذاری یک کسب و کار مهم باشد. بعد از آن هم چند تا از بهترین روش‌ها برای کنترل کردن جریان نقدینگی را معرفی کردیم. حالا زمانش رسیده است که شما با انواع جریان نقدینگی و اهمیت هر یک از آن‌ها به خوبی آشنا شوید. در واقع Cash Flow‌های مختلفی وجود دارند که می‌تواند از بینشان یک سری آن‌ها مرتبط با کسب و کار شما باشد. بنابراین حتماً به شما توصیه می‌کنیم که در مورد انواع آن‌ها هم اطلاعات کافی کسب کنید.

جریان نقدینگی در فعالیت‌های اجرایی و عملیاتی

به جریان نقدینگی حاصل از فعالیت‌های تجاری و عملیاتی یک کسب و کار را که در این زمینه فعالیت می‌کنند، گفته می‌شود. به طور کلی درآمد حاصل از تولید، فروش و ارائه خدمات همگی جزوی از فعالیت اجرایی محسوب می‌شود. دقت داشته باشید که زمانی حرف از جریان نقدینگی در فعالیت‌های اجرایی و عملیاتی گفته می‌شود، باید شما مواردی مثل استهلاک تجهیزات، مالیات و … را نیز باید در نظر بگیرید. به طور کلی هر زمان شما عملیاتی انجام می‌دهید، از صفر تا صد هزینه شروع کار تا کسب درآمد همگی جزء جریان نقدینگی محسوب می‌شوند.

جریان نقدینگی در فعالیت‌های سرمایه‌گذاری

جریان نقدینگی در فعالیت‌های سرمایه‌گذاری، به درآمد حاصل از سرمایه‌گذاری، فروش یا نگهداری آن‌ها مربوط می‌شود. (مانند درآمد حاصل از خرید و فروش ملک، زمین، اوراق قرضه و…). زمانی که کسب و کاری، جریان نقدینگی مثبتی بر روی سرمایه‌گذاری‌هایی که کرده است دارد، می‌تواند به سراغ سرمایه‌گذاری‌های جدید‌تری برود.

جریان نقدینگی در فعالیت‌های مالی

نوعی از جریان نقدینگی که مربوط به فعالیت‌هایی مانند خرید و فروش سهام‌ها می‌باشد را جریان نقدینگی در فعالیت‌های مالی می‌گویند. سرمایه‌گذاری در فضای مالی نیز یکسری هزینه‌ها دارد، برای اینکه نسبت به آن به آگاهی درستی برسید که آیا سرمایه‌گذاری که کردید، سودآور بوده و یا اینکه سود دقیقش چقدر است، باید جریان نقدینگی آن را حساب کنید. برای مثال مالیات و یا بالا و پایین شدن بازار همگی بر روی جریان نقدینگی در فعالیت‌های مالی تأثیر‌گذار هستند و باید به آن‌ها توجه ویژه‌ای کرد.

مطلب پیشنهادی: سال مالیاتی چیست؟

کاربرد‌های جریان نقدینگی چیست؟

از مهمترین کاربرد‌های جریان نقدینگی می‌توان به برنامه‌ریزی برای آینده یک کسب و کار اشاره کرد. برای مثال فرض کنید که به عنوان صاحب کسب و کار قصد دارید قسمتی از درآمد خودتان را برای افزایش دارایی‌های کسب و کارتان بر روی یک زمین یا سهامی سرمایه‌گذاری کنید. یا اینکه قصد دارید یک وام برای گسترش کسب و کارتان بگیرید. زمانی شما می‌توانید این کار را انجام دهید که جریان نقدینگی مثبتی داشته باشید. در واقع باید با خرج کردن جریان نقدینگی که دارید برای کسب و کارتان را گسترش دهید. احتمالاً تا به حال دیده‌اید کسب و کار‌هایی که در یک بازه زمانی درآمد مناسبی دارند و یا اصلاً به شکل عالی در حال پیشرفت هستند، اما ناگهان ورشکسته می‌شوند.

دلیل این نوع ورشکستگی‌ها مشکلات مالی است. منظور از مشکلات مالی این نیست که کسب و کار از اول سوددهی نمی‌کرده و یا اینکه کار پر سودی نبوده است. در واقع زمانی که صاحب یک کسب و کار بدون در نظر گرفتن جریان نقدینگی صرفاً دست به گسترش کسب و کار خودش می‌زند، با این مدل مشکلات روبه رو می‌شود که ممکن است آن را ورشکسته کند. شاید بعد‌ها هم از خود آن فرد بپرسید، باز هم نداند که دلیل ورشکستگی یکباره‌اش چیست و احتمالاً می‌گوید ناگهان کارش خراب شده است و یا اینکه نباید کسب و کارش را گسترش می‌داده. اما این طور نیست! گسترش کسب و کار باید صورت بگیرد، ولی زمانی که کسب و کار در جریان نقدینگی مثبت قرار داشته باشد، باید این کار انجام شود.

تأثیر جریان نقدینگی در کنترل پروژه

یکی از مهمترین نکاتی که باید در مورد جریان نقدینگی بدانید تأثیر آن بر روی کنترل پروژه است. همانطور که بالاتر هم اشاره کردیم اگر شما آمار دقیق جریان نقدینگی نداشته باشید، پروژه‌هایی که انجام می‌دهید ممکن است با مشکلات بسیار ترسناکی همراه باشد. خلاصه کلام این است که جریان نقدینگی اهمیت بسیار زیادی دارد و شما باید قبل از شروع یک پروژه جدید به این موضوعات دقت زیادی داشته باشید. شما باید تمام تلاش خودتان را انجام دهید تا بتوانید با آگاهی از درآمد مثبت یا منفی خودتان کسب و کارتان را گسترش دهید. اگر ناگهان به یک درآمد بالایی رسیدید دست به گسترش کسب و کارتان نزنید. بگذارید آرام آرام کار خودتان را رشد دهید.

تفاوت سود و جریان نقدینگی

تفاوت اصلی درآمد خالص و جریان نقدینگی در این است که درآمد خالص به معنای کسر هزینه‌های یک دوره حسابداری از درآمد ناخالص است. جریان نقدینگی به تفاوت بین موجودی نقدی از این بازه زمانی تا بازه زمانی بعدی اشاره دارد. در واقع باید به این نکته اشاره کرد که جریان نقدینگی به وضعیت دارایی‌های کسب و کار شما در بازه‌های زمانی مختلف اشاره دارد که از آن برای رشد کارتان استفاده می‌کنید.

فرمول تبدیل سود به جریان نقدینگی چیست؟

فرمول تبدیل سود به جریان نقدینگی به این صورت است که:

مالیات/(سود خالص + استهلاک – حساب‌های دریافتی – افزایش موجودی کالا + حساب‌های دریافتی – کاهش وام‌های بانکی) = نقدینگی خالص

با این فرمول به احتمال خیلی زیاد دیگر متوجه تفاوت سود با جریان نقدینگی شده‌اید. با این که هم سود خالص و هم جریان نقدینگی، اهمیت زیادی دارند، اما چیزی که در پایش و پیش‌بینی‌های مرتبط با کسب و کار شما مفید خواهد بود، جریان نقدینگی می‌باشد. بدون در نظر گرفتن جریان نقدینگی، شما مثل یک فردی که چشم‌های خودش را بسته است تصمیم‌های مالی را خواهید گرفت.

ضریب جریان نقدینگی

یکی از مهمترین شاخصه‌هایی که وجود دارد، ضریب جریان نقدینگی می‌باشد. دقت داشته باشید که در یک سیستم مالی با بانک‌های مختلفی که وجود دارد میزان پولی که می‌تواند ایجاد شود، کاملاً بستگی به ضریب فزاینده خلق پول دارد. ضریب فزاینده نشان دهنده این است که با هر وام چقدر می‌توان جریان نقدینگی خود را افزایش داد. دقت دارید که سرمایه‌گذاری با پول وام خودش می‌تواند ضریب فزاینده را به طور کلی افزایش دهد.

نرخ ذخیره اجباری/ ۱ = ضریب جریان نقدینگی

سؤالات متداول در مورد جریان نقدینگی

• چه راه‌هایی برای حفظ جریان نقدینگی وجود دارد؟
• آیا نیاز است برای آینده از جریان نقدینگی مطلع باشم؟
• در صورت منفی بودن جریان نقدینگی کسب و کار ورشکسته می‌شود؟

در این قسمت سعی داریم تا به یک سری از سؤالات متداولی که مردم در مورد جریان نقدینگی می‌پرسند، جواب دهیم. دقت داشته باشید که این سؤالات ممکن از سؤال شما نیز باشد.

چه راه‌هایی برای حفظ جریان نقدینگی وجود دارد؟

• سرمایه‌گذاری کنید: سعی کنید از درآمدی که دارید برای کسب و کار خودتان سرمایه جمع‌آوری کنید. در واقع می‌توانید به اسم کارتان یک حساب جداگانه باز کنید و از طریق آن سهام‌های بورسی، طلا، زمین، ملک و یا هرچیزی که فکر می‌کنید اهمیت دارد تهیه کنید. فرض کنید ملک خریدید و آن را اجاره و یا رهن داده‌اید پول آن را در حساب شرکت خودتان قرار دهید، با این کار جریان نقدینگی شما به سمت مثبت شدند می‌رود.
  
• بیشتر بفروشید و کمتر خرج کنید: اگر حس می‌کنید وضعیت جریان نقدینگی کار شما به سمت منفی شدن است، باید بدانید که دارید در یک جای اشتباه سرمایه‌گذاری می‌کنید و یا اینکه به شکل اشتباهی این کار را انجام می‌دهید. شما باید با فکر و درست برای کارتان هزینه کنید. با مدیریت درست خرج‌های خودتان و فروش بیشتر محصول به احتمال زیاد به جریان نقدینگی مثبت دست پیدا خواهید کرد.
  
• راه‌هایی برای به دست آوردن سرمایه انجام دهید: اگر تجهیزاتی دارید که قدیمی شده‌اند، آن‌ها را بفروشید. سعی کنید مقداری سرمایه برای کسب و کارتان جمع کنید تا زمانی که پروژه مد نظرتان تمام شد، از آن به صورت درست هزینه کنید.

مطلب پیشنهادی: انواع صورت‌های مالی

آیا نیاز است برای آینده از جریان نقدینگی مطلع باشم؟

با توجه به مطالبی که بالاتر هم اشاره کردیم قطعاً بله، شما باید برای تصمیم‌هایی که قرار است بگیرید، از جریان نقدینگی خودتان در زندگی و یا کسب و کارتان کاملاً آگاه باشید. در غیر این صورت ممکن است با یک تصمیم هیجانی بخش مهمی از کسب و کارتان را از دست بدهید. همانطور که بالاتر هم اشاره کردیم بخش زیادی از کسب و کار‌ها به این دلیل ورشکسته می‌شوند که از میزان جریان نقدینگی خودشان مطلع نیستند و شروع به گسترش کسب وکارشان می‌زنند.

در صورت منفی بودن جریان نقدینگی کسب و کار ورشکسته می‌شود؟

این طور نیست. همه کسب و کار‌ها در شروع کار جریان نقدینگی منفی را تجربه خواهند کرد. دلیلش هم بسیار ساده است، آن هم این است که باید خرج کرد تا دیده شوند. جدا از آن باید یک سری تجهیزات و یا کالا خریداری کنند همه این موارد باعث می‌شود جریان نقدینگی کسب و کار‌ها منفی شود. این موضوع فقط در شروع یک کسب و کار نیست، زمانی که یک کسب و کاری گسترش پیدا می‌کند نیز ممکن است همچین اتفاقی رخ دهد. فقط باید با مدیریت این اتفاق رخ دهد، یعنی انقدر جریان نقدینگی منفی که صورت می‌گیرد کم باشد و یا به اندازه‌ای باشد که در صورت طول کشیدن انجام پروژه جدید، آم کسب‌و‌کار تمامی دارایی‌های خودش را از دست ندهد.

نکته دیگر اینکه برخی از کسب و کار‌ها کاملاً فصلی می‌باشند. برای مثال در یک فصل مشخص سود زیادی را تجربه خواهند کرد و در فصل‌های دیگر ممکن است حتی فروشی هم نداشته باشند. برای مثال هتل‌ها و تمامی افرادی که تحت عنوان مجموعه‌های تفریحی و گردشگری فعالیت می‌کنند جزء این دسته از افراد می‌باشند. کنترل کردن جریان نقدینگی برای این کسب و کار‌ها بسیار مهم‌تر از سایر کسب و کار‌ها می‌باشد. باید طوری هزینه‌های خودشان را مدیریت کنند تا به فصل سوددهی برسند و حتی بخش قابل توجه‌ای هم باید پس انداز کنند.

نتیجه‌گیری

جریان نقدینگی یک شاخصه بسیار پر اهمیت در کسب و کار‌ها است و شما به عنوان یک فردی که صاحب کسب و کار هستید، باید از آن به طور دقیق اطلاع داشته باشید. باید تمام تلاش خودتان را بکنید تا کسب و کارتان را در شرایطی قرار دهید که جریان نقدینگی مثبتی داشته باشید. فراموش نکنید که اگر قرار است کسب و کارتان را گسترش دهید باید با آگاهی کامل از میزان جریانی که در کسب و کار شما وجود دارد این کار را انجام دهید.

اگر می‌خواهید یک کسب و کار موفق داشته باشید که همیشه در حال پیشرفت باشد، باید به یکسری از اصول مالی توجه زیادی کنید. برای مثال باید کار خودتان را متناسب با جریان نقدینگی و سایر شاخصه‌های ادامه دهید. برای این کار می‌توانید از متخصصین مالی و یا حسابدارانی که به این شاخص‌ها آگاهی دارند کمک بگیرید. البته اگر کسب و کار کوچکی دارید می‌توانید جریان نقدینگی را خودتان هم با توجه به فرمولی که برای شما گفتیم انجام دهید. ‌امیدواریم این مطلب به شما کمک کرده باشد تا بیشتر با جریان نقدینگی آشنا شوید و از آن در کسب و کار و زندگی خودتان به درستی استفاده کنید.