اوراق قرضه چیست؟

انواع مختلفی از اوراق بهادار وجود دارند. یکی از این اوراق، اوراق قرضه هستند. این اوراق در واقع به دلیل تأمین مالی شرکت‌های اقتصادی طراحی شده‌اند. اگر دوست دارید تا بیشتر با این نوع از اوراق بهادر آشنا شوید کافی است این مطلب را تا انتها مطالعه کنید. در این مقاله قصد داریم اوراق قرضه را برای شما به صورت ساده معرفی کنیم و تمامی ویژگی‌های مربوط به آن را نیز بررسی کنیم.

اوراق قرضه چیست؟

همان طور که گفتیم اوراق قرضه، یکی از انواع اوراق بهادر است. در واقع این اوراق به صورتی طراحی شده‌اند که فرد گیرنده این اوراق باید در تاریخ‌های معین بهره‌ای را که از قبل تعیین شده است، پرداخت نماید و در تاریخ مشخص پس از گذشت یک سال اصل مبلغ را بازپرداخت کند. این اوراق در واقع یکی از راه‌های تأمین مالی با بازپرداخت طولانی مدت به حساب می‌آید که با تعهدات و قوانین مشخصی همراه است.

تهیه و تنظیم صورت های مالی توسط متخصصان حرفه‌ای

تفاوت دارندگان اوراق قرضه با سهام‌داران عادی چیست؟

دارندگان اوراق قرضه در واقع اوراق خود را در دسترس سهام‌داران دیگر قرار می‌دهند و در قبال آن سود مشخصی دریافت می‌کنند. در حقیقت دارندگان این اوراق برخلاف دارندگان سهام عادی، هیچ ادعا و حق مالکیتی درباره سهام شرکت، تصمیم‌گیری‌ها و موارد دیگر مربوط به آن ندارند. نرخ سودی که توسط شرکت‌ها و یا مراکز دولتی به دارندگان اوراق قرضه پرداخت می‌شود تحت عنوان نرخ کوپن شناخته می‌شود. تفاوت‌های دیگری نیز بین اوراق قرضه و سهام وجود دارد. اوراق قرضه به نسبت سهام از ثبات قیمتی بسیار بیشتری برخوردار هستند. به علاوه، اوراق قرضه به نسبت سهام از عمر بسیار محدود‌تری برخوردار هستند. در واقع با رسیدن تاریخ بازپرداخت که از قبل مشخص می‌شود، عمر اوراق قرضه به پایان می‌رسد و فرد سرمایه‌گذار سرمایه خود را دریافت می‌کند.

پیشنهادی برای شما: بازارساز کیست؟

انواع اوراق قرضه کدام‌اند؟

انواع بسیار مختلفی از اوراق قرضه وجود دارند که هر کدام از آن‌ها دارای مزایا و معایب مخصوص به خود هستند. انواع این اوراق را در ادامه برای شما معرفی کرده‌ایم:

اوراق قرضه دولتی

همان طور که از نام این اوراق مشخص است برای شرکت‌ها و مؤسسه‌های دولتی هستند. در واقع دولت برای تأمین سرمایه پروژه‌ها، پرداخت بدهی‌های عمومی و یا تأمین بودجه و هزینه‌های جاری دولت از این اوراق استفاده می‌کنند. این اوراق می‌توانند بلند مدت یا کوتاه مدت باشند و دارای نرخ بهره مشخصی هستند که به افراد سرمایه‌گذار پرداخت می‌شود. از انواع اوراق قرضه دولتی می‌توان به اوراق خزانه و اوراق مشارکت اشاره کرد.

اوراق قرضه شرکتی

این اوراق قرضه توسط شرکت‌های خصوصی صادر می‌شود. شرکت‌ها از این اوراق قرضه برای تأمین سرمایه پروژه‌های خود و توسعه فعالیت‌های تجاری‌شان استفاده می‌کنند. اوراق قرضه شرکت‌ها معمولاً دارای نرخ بهره بسیار بالاتری نسبت به اوراق قرضه دولتی هستند، اما باید این را در نظر داشت که این اوراق دارای ریسک بالاتری نیز هستند.

اوراق قرضه شهرداری

این اوراق توسط شهرداری‌ها صادر می‌شوند و معمولاً برای تأمین مالی پروژه‌های زیر ساختی و عمرانی مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرند. یکی از ویژگی‌های جالب اوراق قرضه شهرداری این است که بهره این اوراق می‌تواند از معافیت مالیاتی برخوردار باشد. این می‌تواند یک ویژگی جذاب و جالب توجه برای بسیاری از سرمایه‌گذاران به خصوص سرمایه‌گذارانی باشد که می‌خواهند مبلغ بالایی را سرمایه‌گذاری کنند.

اوراق قرضه از نظر سررسید به چند دسته تقسیم می‌شوند؟

انواع مختلفی از اوراق قرضه وجود دارد. ولی از نظر سر رسید، ما دو نوع اوراق قرضه داریم در ادامه تلاش می کنیم این دو مدل را بیشتر برای شما شرح دهیم.

1) اوراق قرضه دارای تاریخ سررسید مشخص

این نوع از اوراق قرضه تاریخ سررسید مشخصی دارد و این نوع در واقع رایج‌ترین نوع اوراق قرضه است. در واقع بیشترین اوراق قرضه ای که در عام شناخته می شود، اوراق قرضه دارای تاریخ سر رسید مشخص است.

2) اوراق‌های قرضه سریالی

در این اوراق، در هر یک از تاریخ‌های سررسید، کسری از مبلغ کل سرمایه‌گذاری پرداخت می‌شود. اوراق قرضه را از یک جهت دیگر نیز می‌توان طبقه‌بندی کرد. این اوراق را می‌توان به سه دسته کوتاه مدت، میان مدت و بلند مدت تقسیم‌بندی کرد. اوراق کوتاه مدت تاریخ سررسیدی بین ۱ تا ۵ سال دارند. اوراق میان مدت نرخ سررسید بین ۵ تا ۱۰ سال دارند و اوراق بلند مدت دارای نرخ سررسید بیش از ۱۰ سال هستند.

پیشنهاد نویسنده: صورت‌های مالی و انواع آن

پذیره‌نویسی اوراق قرضه چیست؟

به طور معمول اوراق قرضه از طریق پذیره‌نویسی به عموم ارائه می‌شوند. پذیره‌نویسی به دو صورت انجام می‌شود. پذیره‌نویسی می‌تواند به صورت مذاکره‌ای و یا رقابتی انجام شود. پذیره‌نویسی مذاکره‌ای به این صورت انجام می‌شود که مدیران و مسئولان شرکت با بررسی وضعیت بازار و شرکت تصمیم می‌گیرند که اوراق قرضه را ارائه کنند. اوراق قرضه معمولاً در خارج از بازار بورس داد و ستد می‌شوند. در واقع فقط میزان خیلی کمی از اوراق قرضه در بورس موجود هستند.

اصطلاحات مربوط به اوراق قرضه

اوراق قرضه دارای ویژگی‌های مختلفی هستند. برای اینکه بتوانید بیشتر با این اوراق آشنا شوید، بایستی از انواع اصطلاحات مربوط به آن هم اطلاعات کسب کنید. برخی از مهم‌ترین این ویژگی‌های شامل موارد زیر هستند:

تاریخ سررسید

این تاریخ در واقع تاریخی را نشان می‌دهد که در آن سرمایه‌گذار می‌تواند سرمایه خود را به طور کلی دریافت کند.

مدت اوراق

این مدت در واقع زمان بین انتشار اوراق قرضه تا زمان سررسید را مشخص می‌کند.

ارزش اسمی یا مبلغ اسمی

ارزش اسمی در واقع مبلغ اصلی سرمایه‌گذاری را نشان می‌دهد.

نرخ سود اسمی

نرخ سود اسمی در واقع سودی است که به اوراق قرضه در هر بازه مشخص تعلق می‌گیرد. برای درک بهتر این مسأله اوراق قرضه‌ای را در نظر بگیرید که نرخ اسمی آن ده میلیون تومان است و نرخ سود اسمی آن ۱۰ درصد است و بازه پرداخت سود آن دو بار در سال است. این فرد در بازه‌های ۶ ماهه مبلغ یک میلیون تومان را دریافت می‌کند.

قیمت بازاری یا قیمت فروش

ممکن است دارندگان اوراق قرضه به هر دلیلی نیاز پیدا کنند که سرمایه اصلی خود را قبل از تاریخ سررسید دریافت کند. در این شرایط فرد می‌تواند اوراق خود را در بازار به فروش برساند و سرمایه خود را به وجه نقد تبدیل کند. قیمت بازاری یا قیمت فروش اوراق قرضه در واقع قیمت معامله این اوراق در بازار است.

نرخ سود تا سررسید

این اصطلاح در واقع نشان دهنده سودی است که فرد دارنده اوراق قرضه در هر بازه مشخص آن را دریافت می‌کند.

موضوع انتشار اوراق

این اصطلاح در واقع نشان دهنده دلیلی است که مؤسسه یا شرکت مورد نظر برای آن، اوراق قرضه منتشر کرده است.

تاریخ پرداخت‌های سود

این در واقع نشان می‌دهد که در چه بازه زمانی سود مربوط به اوراق قرضه به فرد سرمایه‌گذار پرداخت می‌شود.

ویژگی‌های اوراق قرضه

اوراق قرضه دارای ویژگی‌های زیادی هستند. برخی از مهم‌ترین ویژگی‌های اوراق قرضه شامل موارد زیر هستند:

• دارنده این اوراق در واقع از طلبکاران شرکت محسوب می‌شود. این سرمایه‌گذاران سند مشخصی توسط شرکت دریافت می‌کنند که بر طبق آن آن‌ها حق دریافت اصل سرمایه‌گذاری خود و سود آن را دارند. در عین حال آن‌ها هیچ مالکیتی نسبت به شرکت و سهام آن ندارند و در تصمیم‌گیری‌ها دخالت نمی‌کنند و از سود شرکت نیز چیزی دریافت نمی‌کنند.
• این اوراق دارای سررسید مشخصی هستند. این سررسید‌ها می‌توانند به صورت یک تاریخ قطعی تعیین شده باشد و یا به صورت سریالی و تدریجی باشد.
• در صورتی که شرکت یا مؤسسه ناشر برشکست شود، دارندگان اوراق قرضه بر سهام‌داران شرکت برای دریافت اصل سرمایه خود تقدم دارند. در صورتی که شرکت یا مؤسسه مورد نظر چند نوع از اوراق قرضه را صادر کرده باشد، حق تقدم آن‌ها نسبت به یکدیگر در اسناد مربوط به شرکت ثبت می‌شود.
• برخی از اوراق قرضه با وثیقه ارائه می‌شوند. این در واقع یکی از راه‌هایی است که شرکت‌ها و مؤسسه‌ها برای جذب بیشتر افراد در مورد اوراق قرضه خود انجام می‌دهند. در این موارد ممکن است شرکت یا مؤسسه زمین یا ساختمانی را که متعلق به شرکت است به عنوان وثیقه اوراق قرضه قرار دهد. البته بیشتر شرکت‌ها و مؤسسه‌هایی که اوراق قرضه منتشر می‌کنند و دارای اعتبار کافی هستند، اوراق قرضه خود را بدون وثیقه ارائه می‌دهند.

آیا اوراق قرضه دارای قابلیت فروش و انتقال هستند؟

اوراق قرضه دارای انواع بسیار مختلفی هستند. برخی از آن‌ها قابل انتقال و فروش هستند. در این قسمت 4 نوع از اوراق قرضه که مهمترین های آن هم هستند را برای شما معرفی می کنیم. یکی از آن هم مربوط به اوراق قرضه قابل فروش است:

اوراق قرضه کوپن صفر

این اوراق نوع خاصی از اوراق قرضه هستند. این اوراق هیچ سود دوره‌ای دریافت نمی‌کنند. در واقع سودی که این اوراق برای سرمایه‌گذار دارند، به این صورت است که فرد در هنگام خرید آن‌ها مبلغی می‌پردازد که با تخفیف محاسبه می‌شود.  این به این معنی است که در تاریخ سررسید، مبلغی که فرد دریافت می‌کند، از مبلغ اولیه سرمایه‌گذاری او بیشتر است. برای مثال اوراق قرضه خزانه ایالات متحده از این نوع هستند.

اوراق قرضه قابل تبدیل

این اوراق این توانایی را دارند که سرمایه‌گذار دارنده آن‌ها می‌تواند اوراق خود را در زمان مشخصی به سهام شرکت تبدیل کند. این تبدیل می‌تواند به موارد مختلفی مانند قیمت لحظه‌ای سهام یا…. بستگی داشته باشد.

اوراق قرضه قابل فراخوان

این اوراق این قابلیت را به سرمایه‌گذار می‌دهند که سرمایه خود را در زمان‌هایی به غیر از زمان سررسید درخواست کند. در واقع دیگر نیاز نیست به زمان خاصی توجه کنید. شما می توانید هر زمان که خواستید، سرمایه خودتان را از اوراق در بیاورید.

اوراق قرضه قابل فروش

این اوراق همان طور که از نام آن‌ها مشخص است، قابل فروش هستند. در واقع سرمایه‌گذار می‌تواند در صورتی که قبل از تاریخ سررسید به سرمایه خود نیاز داشته باشد، اوراق خود را بفروشد. این اوراق معمولاً به نسبت اوراق بدون قابلیت فروش، دارای ارزش بیشتری هستند، زیرا قابلیت‌های بیشتری را برای سرمایه‌گذار فراهم می‌کنند.

پیشنهاد برای شما: سود مرکب چیست؟

سود اوراق قرضه چگونه پرداخت می‌شود

به طور کلی هرچه قددر سرمایه‌گذاری بلند مدت‌تر باشد، سود آن بیشتر خواهد بود. این اوراق از نظر تایم پرداخت، دارای زمان‌های متفاوتی هستند. سود اوراق قرضه می‌تواند به صورت ماهانه، سه ماهه، شش ماهه و یکساله باشد. این در واقع یک نوع سرمایه‌گذاری کم ریسک است که می‌تواند برای افرادی که ریسک‌پذیری کمی دارند، بسیار مناسب باشد.

اوراق قرضه را چگونه تهیه کنیم؟

به طور کلی این اوراق دارای محدودیت خاصی نیستند و می‌توانید با هر مقداری از بودجه که در دسترس دارید، اوراق قرضه خریداری کنید. می‌توانید اوراق قرضه را از شرکت‌ها و مؤسسه‌های مربوط به آن‌ها تهیه کنید. انواع قرضه انواع خاصی دارند و دارای شرایط خاصی هستند که در هنگام خرید آن‌ها باید این شرایط را بررسی کنید.

مزایای سرمایه‌گذاری در اوراق قرضه کدام است؟

سرمایه‌گذاری از طریق اوراق قرضه دارای مزایای به خصوصی است. برخی از مهم‌ترین این مزایا شامل موارد زیر هستند:

• در این نوع از سرمایه‌گذاری سرمایه‌گذار یک سود مشخص و از قبل تعیین شده را دریافت می‌کند که می‌تواند از آن در تأمین نیاز‌های مالی خود استفاده کند.
• تاریخ سررسید و دریافت سود کاملاً مشخص هستند.
• برخی از این اوراق به صورتی طراحی شده‌اند که می‌توانید آن‌ها را به سهام شرکت تبدیل کنید.

مطلب پیشنهادی: بازار ثانویه چیست؟

معایب سرمایه‌گذاری در اوراق قرضه کدام‌اند؟

سرمایه‌گذاری در اوراق قرضه دارای معایبی نیز هست. برخی از مهم‌ترین این معایب شامل موارد زیر هستند:

• ممکن است شرکت یا مؤسسه صادر‌کننده اوراق نتواند بازپرداخت‌های مربوط به آن‌ها را به درستی انجام دهد.
• تغییرات نرخ بهره در بازار می‌تواند بر ارزش اوراق قرضه تأثیر بگذارد و ممکن است ارزش آن‌ها را کاهش دهد.
• اگرچه اوراق قرضه راه کم ریسک‌تری برای سرمایه‌گذاری به حساب می‌آید، اما نسبت به سهام از سود بسیار کمتری برخوردار هستند.
•  افزایش نرخ تورم می‌تواند باعث تغییر ارزش اوراق قرضه شود.

جمع‌بندی

اوراق قرضه یکی از انواع اوراق بهادار و یکی از راه‌های کم ریسک برای سرمایه‌گذاری است. اوراق قرضه دارای انواع بسیار مختلفی هستند و ویژگی‌های متفاوتی نیز دارند. می‌توانید با توجه به شرایط خودتان یکی از انواع اوراق قرضه را برای سرمایه‌گذاری انتخاب کنید. این اوراق دارای ریسک بسیار پایین و سود و بهره مشخص هستند و برای افرادی که به دنبال یک سرمایه‌گذاری امن و کم ریسک می‌گردند، می‌تواند یک راه بسیار خوب باشد.